Dergimizin bu sayısında E. Büyükelçi Ömer E. Lütem, önceki sayılarımızda da olduğu gibi Olaylar ve Yorumlar bölümünde geçen sayımızdan bu yana meydana gelen önemli gelişmeleri değerlendirmiştir.

Prof. Dr. Salim Çöhçe “Osmanlı Toplumunda Ermenilerin Siyasallaşma Çabaları” başlıklı makalesinde Osmanlı döneminde Ermenilerin siyasallaşma çabalarını tarihi bir süreç içinde sosyal-kültürel ve siyasi bakımlardan ele almış ve bu faaliyetlerin geçirdiği değişik safhalara değinmiştir. Ermeni kilisesinin siyasallaşma çabalarında merkezi bir rol oynadığını belirtmiştir.

Doç. Dr. Selami Kılıç, “Büyük Savaşta Erzurum’da Bulunan Almanların Bölgedeki İzlenimleri” isimli çalışmasında Almanya’nın Asya’daki yayılmacı çıkarları için Türkiye’nin, ekonomik ve politik bir üs olarak algılandığını, bu amaçla Almanya’nın misyoner ve subaylarını bölgeye gönderdiğini belirtmiştir. 1915 Ermeni olayları, Alman konsolosluk belgeleriyle Doç. Dr. Selami Kılıç tarafından incelenmiştir.

Yrd. Doç. Dr. Süleyman Seydi, “Sovyetler Birliği’nin Ermeniler İçin Başlattıkları ‘Anavatana Dönüş Projesi’” adlı makalesinde Sovyetler Birliği’nin Sevr Antlaşması’nı yeniden canlandırma faaliyetleri içerisinde İkinci Dünya Savaşı sonrasında ‘Anavatana Dönüş Projesi’ adı altında yaptığı faaliyetleri incelemiştir. Sovyetler’in Ermeni kartını kullanarak Türkiye üzerinden tavizler koparmak peşinde olduğunu makalesinde ifade eden Sayın Sedi, Sovyetler Birliği’nin asıl niyetinin Anakara ve Müttefikler üzerinde baskı kurarak Möntrö Boğazlar Sözleşmesinde kendisine Akdeniz’de güçlü bir donanmaya sahip süper güç olma imkânını sağlayacak düzenlemeler yaptırmak olduğunu makalesinde belirtmiştir.

Yrd. Doç. Dr. Yücel Acer, “Terörizm Kavramı Açısından Ermeni Terörü ve Genel Nitelikleri” başlıklı makalesinde terör kavramının tanımları ve uygulamada nasıl algılandığı konusundan hareketle Osmanlı dönemindeki ve 1973–1985 yılları arasındaki Ermeni terörüne değinmektedir.

Dr. Selçuk Ural ve Dr. Nebahat Oran Aslan “Türkiye Ermenilerinin I. Dünya Savaşı’nda Taraf Olma Çabaları ve Bunun Mondros Mütarekesine Yansımaları” adlı makalede I. Dünya Savaşı’nda Ermenilerin Ruslarla işbirliğini ve İngilizlerin, Rusların 1917’de Osmanlı topraklarından çekilmesinden sonra Ermenilere hamilik yapmaya başladıklarını anlatmaktadır.

Abdülhamit Kırmızı “Son Dönemde Osmanlı Bürokrasisinde Akraba Ermeniler” başlıklı makalesinde özellikle 19. Yüzyıldan itibaren Osmanlı bürokrasisinde önemli mevkilerde yer alan Ermenileri ele almaktadır.

Mahmut Niyazi Sezgin, “Ermenistan’da Dini Yapı ve Dini Hayat” başlıklı çalışmasında Ermeni devleti ve toplumu için taşıdığı anlamı konu etmektedir. Yazar Ermeni Kilisesinin tarihi perspektiften yola çıkarak günümüz Ermeni devleti ve toplumu için taşıdığı anlamı konu etmektedir. Yazar Ermeni Kilisesini özellikle Ermeni milli kimliğini oluşturan en önemli dinamiklerin başında saymaktadır.

Arş. Gör. Soner Karagül, “Avrupa Birliği ve Ermeni Sorunu”, adlı çalışmasında genel olarak Avrupa Birliği’nin ve özelde, bazı üye ülkelerin Ermeni soykırımı iddiaları hakkında Türkiye’ye karşı almış oldukları menfi kararları ve bu kararların etkilerini başarılı bir şekilde formüle edilerek ortaya koymuştur.

Ayhan Aydın, “100 Yıl Önce Balıkesir’de Bir Ziraat Öncüsü Aravent Agaton Efendi”, başlıklı makalesinde bölgesel ölçekte adı ve yaptıkları unutulan bir Osmanlı Ermeni’sinin Balıkesir ve çevresinde ziraat alanında yaptığı öncü çalışmaları gün ışığına çıkartarak okuyucunun dikkatine sunmuştur.

Ayrıca Ermeni Araştırmaları dergisinin bu sayısında iki adet çok önemli söyleşi yer almaktadır. Yrd. Doç. Dr. Kamer Kasım ve Yrd. Doç. Dr. Sedat Laçiner’in Türkiye Ermenileri Patriği II. Mesrob ile yaptıkları söyleşi bunlardan birincisini oluşturmaktadır. Türkiye Ermenilerinin görüşlerini okuyunca duyurması açısından bunun ilginç olacağını düşünmekteyiz. İkinci söyleşiyi de Yrd. Doç. Dr. Sedat Laçiner’in Erivan’da yaşayan gazeteci Haykaram Nahabetyan ile yapmıştır. Bu söyleşide ifade edilen birçok konu hususunda Enstitümüzün farklı düşündüğünü belirtmek isteriz. Ancak bu söyleşinin sınırın ötesinde yaşayan kişilerin neler düşündüklerini anlama açısından önemli olduğu kanaatindeyiz. Bu söyleşilerde ifade edilen görüşler tıpkı makalelerde olduğu gibi sadece ilgili kişileri bağlar.

Dergimizin bu sayısını da okuyucularımızın zevkle okuyacaklarını umuyoruz.

Editör