KARS-T?FL?S-BAKÜ DEM?RYOLU PROJES?'NDE B?R ADIM DAHA

7 ?ubat 2007 tarihinde "Demirden ?pekyolu" olarak da adland?r?lmaya  ba?lanan Kars-Tiflis-Bakü Demiryolu Hatt? Projesi'nin 'Çerçeve Anla?mas?' Tiflis'te, Gürcistan Parlamentosu'nda imzaland?. Ba?bakan Tayyip Erdo?an, Gürcistan Devlet Ba?kan? Mihail Saaka?vili ile Azerbaycan Cumhurba?kan? ?lham Aliyev'in haz?r bulundu?u imza töreninde,   projenin üç ülke için önemi, ekonomik getirileri ve bölgeye sa?layaca?? istikrar üzerinde duruldu. Anla?maya, Türkiye ad?na Ula?t?rma Bakan? Binali Y?ld?r?m, Gürcistan Ekonomi ve Kalk?nma Bakan? Giorgi Arveladze ve Azerbaycan Ula?t?rma Bakan? Ziya Memedov imza koydu.
 
Bu demiryolu projesi ilk kez 1993 y?l?nda Ankara'da yap?lan Gürcistan-Türkiye Karma Ula?t?rma Komisyonu Toplant?s?'nda gündeme gelmi?, Türkiye ve Gürcistan aras?nda do?rudan bir demiryolu hatt? kurarak Kafkasya ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri aras?nda bir ba?lant? tesis etmek amac?yla Kars-Tiflis demiryolunun in?aat? hususunda mutabakata var?lm??t?r. Ancak zaman zaman taraflar aras?nda görü?melerde bulunulmu?sa da uzun süre boyunca projenin hayata geçirilmesiyle ilgili önemli bir ad?m at?lamam??t?r. Son olarak 19 Eylül 2005 tarihinde Türkiye ve Azerbaycan Ula?t?rma Bakanlar?, Gürcistan Ekonomik Kalk?nma Bakan? ile birlikte ?stanbul'da bir araya gelmi?ler ve bu projeyi gerçekle?tirmek için nihai karar? alm??lard?r.
 
7 ?ubat’ta gerçekle?tirilen imza töreninde Ba?bakan ve Devlet Ba?kanlar?n?n da belirtti?i gibi proje, üç ülke için arz etti?i önemin yan?nda, bölgenin siyasi ve ekonomik yap?s?nda ciddi bir dönü?üme yol açacakt?r. Özellikle Rusya'n?n Gürcistan'a ekonomik alanda güçlükler ç?kard??? bir dönemde, projenin Gürcistan'? kapsayan k?sm? için Azerbaycan'?n kredi verece?ini aç?klamas? projenin hayata geçirilmesi için güçlü bir siyasi irade bulundu?unu göstermektedir.
 
Kars-Tiflis-Bakü Demiryolu Hatt? Asya ve Avrupa aras?ndaki ta??mac?l?k yollar?n?n geçi? güzergah? üstünde bulunmas? bak?m?ndan önem arz etmektedir. Proje tamamland?ktan sonra 20 y?l içinde hat üzerinde ta??nan yükün 30 milyon tona ula?mas? beklenmektedir. Di?er bir deyi?le, Çin üzerinden Kazakistan, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye'den Avrupa'ya, Avrupa üzerinden Kafkasya ve Uzakdo?u'ya yap?lacak olan nakliyatta bu hat son derece önemli bir rol oynayacakt?r. Bu proje sayesinde ?pekyolu Ula??m Koridoru kesintisiz olarak Türkiye'den Kafkasya'ya oradan da Uzakdo?u'ya ba?lanm?? olacakt?r. Proje do?uyla bat? aras?nda en ekonomik ve güvenli ta??ma yollar?ndan biri olaca??ndan Kafkasya ve Türkiye, Avrupa ve Uzakdo?u'yu birle?tiren önemli bir koridor haline gelecektir.
 
Bugüne kadar projenin maliyeti ve finansman?yla ilgili çok yorum yap?lm??t?r. Maliyeti yakla??k 400 milyon dolar olan projeye Amerikan ?irketlerinin yat?r?m yapmalar?n? engellemek için ABD'deki Ermeni lobisi yo?un bir çal??ma sürdürmü?tür. Bu çerçevede ABD Senato Finans Komitesi'ne çe?itli yasa tasar?lar? sunulmu?, bu tasar?larda ABD'nin Güney Kafkasya ülkelerinde bölgesel istikrar? ve i?birli?ini geli?tirme yönünde çal??t??? ve Kars-Tiflis-Bakü Demiryolu Hatt?'n?n in?as? ile Güney Kafkasya'daki bölgesel ekonomik ve ticari bir projeden Ermenistan'?n izole edildi?i vurgulanm??; bu projenin gerçekle?mesiyle Karaba? sorununun çözümlenmesine darbe vurulaca?? ve bölgede istikrar?n bozulabilece?i belirtilerek Amerikan ?irketlerinin Kars-Tiflis-Bakü demiryoluna yat?r?m yapmalar?n?n yasaklanmas? öngörülmü?tür. Sonunda Export-Import Bank’?n bu projeye kredi vermemesini öngören bir kanun kabul edilmi?tir.
 
ABD'deki bu engelleme çabalar?nda dikkat çeken bir nokta Türkiye, Azerbaycan veya Gürcistan taraf?ndan, herhangi bir Amerikan ?irketinin projeye yat?r?m yapmas?n?n istenmemesi ve bu üç ülkenin Amerikan bankalar?ndan herhangi bir kredi ba?vurusunda bulunmamas?d?r. Projenin finansman?yla ilgili planlar uzun zaman önce sonuçlanm?? olup 420 milyon dolar kadar olan toplam maliyetin  220 milyon dolar?n?n Türkiye, 200 milyon dolar?n?n Gürcistan taraf?nda yap?lacak i?ler için harcanaca??, bu mebla??n Azerbaycan hükümeti taraf?ndan Gürcistan’a  uzun vadeli devlet kredisi ile sa?lanaca??, Türkiye'nin ise kendi taraf?ndaki i?lerin finansman?n? öz kaynaklarla kar??layaca?? aç?klanm??t?r.
 
Rusya, Ba??ms?z Devletler Toplulu?u (BDT) çat?s? alt?nda toplad??? eski SSCB ülkelerinin kendisine ba??ml?l???n? devam ettirmesi stratejisi ile ters dü?mesi sebebiyle projenin gerçekle?mesini engellemeye çal??m?? ancak bunda ba?ar?l? olamam??t?r. Bu arada. Kars-Tiflis-Bakü Demiryolu Hatt? Projesinin  imzaland??? gün Rusya'n?n Bulgaristan ve Yunanistan ile uzun zamand?r müzakere etti?i bir petrol boru hatt? projesi ile ilgili bir antla?may?  imzalamas? dikkatlerden kaçmam??t?r.
 
Önümüzdeki A?ustos ay?nda in?as?na ba?lanmas? beklenen hatt?n k?sa bir süre içerisinde tamamlanmas? öngörülmektedir. Kars-Tiflis-Bakü Demiryolu Hatt? üç ülke için de bir prestij projesi haline gelmi? olup bu projenin tamamlanmas?, ekonomik getirilerin yan? s?ra, üç ülkenin jeopolitik önemini daha da art?racak ayr?ca proje Kafkasya'da bölgesel i?birli?ine de önemli katk?da bulunacakt?r.