!á~°àellspacing="0" ce�ÿìSOYKIRIM ?Ç?N ?ÇT?HATX

BOSNA Müslümanlar?n?n maruz kald??? katliam ça??n utanc?yd?. Mehmet Akif'in deyimiyle, Avrupa'n?n "maskeli vicdan"? bu faciay? seyretmi?, ancak Clinton'un NATO'yu harekete geçirmesiyle durdurulabilmi?ti. Lahey Adalet Divan?, önceki gün S?rp devletini "soyk?r?m yapmak"tan de?il, "soyk?r?m? önlememek"ten suçlu buldu. Vicdanlar o kadar kanam??t?r ki, bu karar Müslümanlara yap?lan katliam? "soyk?r?m" saym?yormu? gibi anla??ld?.

�a yap?lan katliam? "soyk?r?m" saym?yormu? gibi anla??ld?.
Halbuki kararda, Temmuz 1995'te Srebrenitza'da 8 bine yak?n Müslüman erke?in S?rplar taraf?ndan öldürülmesinde "soyk?r?m" suçunun iki ?art?n?n gerçekle?ti?i belirtiliyor:

Özel kast: Sadece katliam, sava? suçu, etnik temizlik, tehcir gibi kas?tlar de?il, bir soy veya dini cemaati k?smen veya tamamen ortadan kald?rmak anlam?nda 'özel kast' laz?m. Divan, Srebrenitza'da Bosnal?-S?rp ordusunun böyle bir 'özel kast'la soyk?r?m yapt???n? belirtiyor.
Eylemlerin niteli?i: ?kinci ?art olarak, Divan, Srebrenitza'da Müslümanlara yap?lan katliam?n çap?n?n ve niteli?inin de soyk?r?m boyutunda oldu?unu onayl?yor.

Devlet'in sorumlulu?u?
Divan'a göre, soyk?r?m "çok a??r ve istisnai bir suç" oldu?u için, hem "özel kast"?n, hem kan?tlar?n "en ufak bir ?üpheye yer vermeden sonuca götürecek kadar kesin olmas?" gerekir. (Evidence that fully conclusive... Proof at high level of certanity...)
Divan, böyle çok kuvvetli kan?tlarla "Srebrenitza'da soyk?r?m suçunun i?lendi?i sonucuna vard?ktan sonra", Bosnal?-S?rp ordusunun bu suçundan Yugoslavya-S?rbistan devletinin ne ölçüde sorumlu olaca??n? ara?t?r?yor.
Karar?n içtihat niteli?i buradad?r: Devletler hangi ?artlarla soyk?r?mdan sorumlu tutulabilirler?
Divan, Bosnal?-S?rp ordusunun "siyasi, askeri ve finansal ba?larla S?rp devletine ba?l?" olmas?ndan ald??? güçle bu soyk?r?m? yapt???n? belirtiyor! Ama S?rp devletinin "soyk?r?m" yap?lmas? için "özel kas?t"la emir verdi?ine veya S?rp devlet personelinin soyk?r?m yapt???na dair "kesin kan?tlar" olmad??? için onu sorumlu tutmuyor.
S?rbistan devletini "soyk?r?m" yapmaktan de?il, "soyk?r?m? önlememek"ten ve sava? suçlular?n? teslim etmemekten suçlu buluyor. (Karar için bkz: www.icj-cij.org/icjwww/icj002.htm )

Hukukçu görü?ü
Brüksel Üniversitesi'nden uluslararas? hukuk Prof. Ru?en Ergeç, karar?n "soyk?r?m" kavram?n? hukuken tan?mlayan ve s?n?rlayan bir içtihat oldu?unu söylüyor:
- Bir facia katliam olabilir, sava? suçu olabilir, etnik temizlik olabilir, soyk?r?m olmayabilir. Bunlar ayr? suçlard?r. Karar buna aç?kl?k getiriyor.
Katliam yapan S?rp bireylerin Sava? Suçlar? Mahkemesi'nde yarg?land???na, Divan'?n ise sadece devletler aras?ndaki ihtilaflara bakt???na dikkat çeken Prof. Ergeç, devlet kurumunun soyk?r?mdan sorumlu tutulmas? konusunda ?unu söylüyor:
- Divan, soyk?r?m? çok istisnai ve çok vahim bir suç olarak niteliyor, devleti sorumlu tutmak için devlet organlar?n?n veya personelinin soyk?r?m kast?yla bunu yapt???na dair çok güçlü kan?tlar ar?yor...
Ermeni soyk?r?m? iddialar??
- Onlar siyasidir. Türkiye'yi soyk?r?m iddias?yla sorumlu tutmak hukuken zaten geçerli olamazd?. Bu kararla büsbütün imkâns?zla?t?.
Divan?n karan? son derece önemlidir. Dikkatle incelenmelidir.