24 N?SAN ve SÖZDE SOYKIRIM ?DD?ALARI

24 Nisan, sözde Ermeni soyk?r?m iddialar? ba?lam?nda akla gelen ilk tarihtir. Bu tarih özellikle geçti?imiz yüzy?l?n ortas?ndan itibaren sözde Ermeni soyk?r?m?n? simgeleyen bir tarih olagelmi?tir. Ermeni diasporas? ve Ermeni iddialar?n? kabul edenler için 24 Nisan bu iddialar?n duyurulmas? için zamansal bir platform görevi görmektedir. Her y?l 24 Nisan tarihi yakla?t???nda diaspora hummal? bir faaliyet içerisine girerek soyk?r?m iddialar?n?n defalarca dile getirilmesi için her türlü f?rsat? de?erlendirmekte; görsel ve yaz?l? medyay? kullanarak, sergiler, konferanslar, paneller düzenleyerek sözde Ermeni soyk?r?m?n?n tarihsel bir “gerçek” oldu?unu ?srarla vurgulamaktad?r.

Ermeni Diasporas? 24 Nisan 1915 tarihini sözde Ermeni soyk?r?m?n?n ba?lang?c? olarak kabul ettikleri için bu tarihe bu kadar önem vermektedirler. Peki 24 Nisan 1915 tarihinde gerçekte ne olmu?tur? Bu tarihte çok büyük bir Ermeni katliam? m? gerçekle?mi?tir? Ermeni tehciri bu tarihte mi ba?lam??t?r? Asl?nda 24 Nisan 1915 tarihinde ne bir Ermeni katliam? ya?anm??, ne de Ermeni tehciri ba?lat?lm??t?r. Tehcir Kanunu olarak bilinen ve as?l ba?l??? “Sava? Zaman?nda Hükümet Uygulamalar?na Kar?? Gelenler ?çin Asker Taraf?ndan Uygulanacak Önlemler Hakk?nda Geçici Kanun” olan bu kanun metni 24 Nisan’dan yakla??k be? hafta sonra, 1 Haziran 1915 tarihinde devletin resmî gazetesi niteli?inde olan Takvim-i Vekayi’de yay?mlanarak yürürlü?e girmi?tir.

O halde 24 Nisan 1915 tarihine geri dönüp o gün neler ya?and???na bakmak yerinde olacakt?r. 1915 y?l?n?n Nisan ay?nda patlak veren Van’daki Ermeni isyan? sonucu Van’da ya?ayan Müslüman halk?n büyük bir k?sm?n?n Ermeniler taraf?ndan öldürülmesi üzerine, Osmanl? yönetimi ?stanbul’daki Ermeni komitelerinin ileri gelenleri ile bir görü?me yaparak, Ermeni isyanlar?n?n durdurulmas? konusunda ça?r?da bulunmu?tur. Ermeni komiteleri bu ça?r?y? kabul ettiklerini belirtseler de isyanlar? önleyecek tedbirler al?nmas? konusunda somut hiçbir ad?m atmam??lard?r. Bunun üzerine 24 Nisan 1915 günü Osmanl? yönetimi Ermeni komitelerini kapatm??, bu komitelerin mensuplar?ndan yakla??k 235 ki?iyi tutuklam?? ve takip eden günlerde Ankara ve Çank?r?’ya sürgüne göndermi?tir. Bu ki?iler daha sonra ?stanbul’a geri dönmü?lerdir. Di?er bir deyi?le, 24 Nisan’da “soyk?r?m” olarak nitelendirilebilecek herhangi bir katliam yoktur; sadece bir grup Ermeni’nin tutuklanmas? ve ta?radaki hapishanelere gönderilmesi hadisesi ya?anm??t?r.

??te birçok yabanc? ülke parlamentosunun Ermeni “soyk?r?m?” günü olarak kabul ettikleri 24 Nisan günü ya?ananlar bundan ibarettir. Bu tarihî gerçeklerin görmezden gelinmesi, bu parlamentolarda kabul edilen ilgili tasar?lar?n hiçbir akademik ön çal??ma olmaks?z?n, yaln?zca siyasi mülahazalarla kabul edilmi? oldu?unun en önemli göstergesidir.

24 Nisan tarihi yaln?zca parlamento tasar?lar?nda de?il özellikle baz? ülkelerin liderleri taraf?ndan da s?kça dile getirilir olmu?tur. Özellikle ABD ba?kanlar?n?n 24 Nisan tarihinde soyk?r?m kelimesini aç?kça kullanmamakla beraber Ermenilerin çektikleri ac?lardan bahsetmeleri bir gelenek haline gelmi?tir. 1978 y?l?nda Ba?kan Jimmy Carter döneminde ba?layan bu gelenek, Bill Clinton’un ba?kanl??? döneminde her y?l düzenli olarak uygulanan bir pratik halini alm??t?r. Bu y?l da Ba?kan George W. Bush’un benzeri bir konu?ma yapaca?? aç?kt?r.

Bu y?l 24 Nisan tarihini önceki y?llara göre daha belirgin k?lan bir husus ABD yasama organlar?na bu y?l?n ba??nda sunulan be? tasar?n?n varl???d?r. 2006 y?l?n?n Kas?m ay?nda yap?lan Temsilciler Meclisi seçimlerini Demokratlar?n kazanmas? ve Temsilciler Meclisi’nin ba?kanl???na Ermeni yanl?s? görü?leri ile tan?nan Kaliforniya Temsilcisi Nancy Pelosi’nin getirilmesi, ABD’de Ermeni soyk?r?m? iddialar?n?n tan?nmas? çabalar?na yeni bir boyut getirmi?, bir anlamda bu çabalar? kolayla?t?rm??t?r. 2007 y?l?n?n Ocak ay?nda Türk-Ermenisi gazeteci Hrant Dink’in öldürülmesi ise ABD’de Ermeni lobisini harekete geçirmi?tir. Halihaz?rda Temsilciler Meclisi’nde Hrant Dink suikast?n? k?nayan iki tasar?, Senato da ise bir tasar? bulunmaktad?r. Ayr?ca Temsilciler Meclisi’nde ve Senato’da sözde Ermeni soyk?r?m?n?n tan?nmas?n? amaçlayan birer tasar? daha bulunmaktad?r. Nancy Pelosi’nin Temsilciler Meclisi’nden sözde Ermeni soyk?r?m? ile ilgili bir tasar?y? 24 Nisan tarihinden önce ç?karmay? dü?ündü?ünü belirtmesi bu tarihi daha da ön plana ç?kartmaktad?r. Yine 2008 y?l?nda yap?lacak ABD ba?kanl?k seçimlerinin Demokrat Partili iki aday? olan Hillary Clinton ve Barrack Obama’n?n soyk?r?m iddialar?n? tan?yan aç?klamalar?n?n Nisan ay? içerisinde pe? pe?e gelmesi de dikkat çekicidir.

Sonuç olarak Türkiye’nin d?? politikas?nda önemli bir yer tutan Ermeni “soyk?r?m” iddialar?n?n, 24 Nisan tarihinin ve bu tarihi içine alan haftan?n gündemini belirleyece?i beklenmektedir. Bu noktada, Türkiye’nin siyaset ve bilim çevrelerinin öncelikle, 24 Nisan tarihinin bir “soyk?r?m anma günü” olarak de?erlendirilmesinin ne kadar temelsiz iddialara dayand???n? vurgulamas? yerinde olacakt?r.