''RUANDA SOYKIRIM SERG?S?'' AÇILDI

Hat?rlanaca?? gibi Birle?mi? Milletler, Yahudi soyk?r?m?ndan sonra tarihte görülen en önemli katliamlardan biri olan Ruanda Soyk?r?m?’n?n 13’üncü y?ldönümünde önemli bir sergiye imza atmak için karar alm??t?.  BM'nin New York'taki merkezinde 9 Nisan 2007  tarihinde aç?lmas? gereken Ruanda Soyk?r?m Sergisi, Ermeni soyk?r?m? iddialar?na at?f içermesi üzerine Türkiye'nin yapt??? itiraz sonucu ertelenmi?ti. Dünya çap?nda soyk?r?m? engellemeyi amaçlayan ?ngiltere merkezli Aegis Trust adl? bir kurulu?un organize etti?i  serginin metninde yer alan ve "Ermenilerin Birinci Dünya Sava?? s?ras?nda Türkler taraf?ndan öldürülmesinin, soyk?r?m teriminin olu?mas?na katk?da bulundu?unu" öne süren cümle nedeniyle Türkiye'nin BM nezdindeki daimi temsilcili?i serginin bu haliyle aç?l???na itiraz etmi? ve bu ifadenin  kald?r?lmas?n? istemi?ti. Aegis Trust yetkilileri, bu cümlenin "Türkiye'de 1 milyon Ermeninin öldürüldü?ü Birinci Dünya Sava??'n?n ard?ndan, Polonyal? hukukçu Raphael Lemkin, Milletler Cemiyeti'ni barbarl?k suçlar?n? uluslararas? suçlar olarak tan?maya ça??rd?" ?eklinde oldu?unu belirtmi?lerdi. Sonras?nda serginin BM'deki inceleme süreci tamamlan?ncaya kadar aç?lmayaca?? bildirilmi?ti.

Serginin ertelenmesinin ard?ndan ifadelerde yap?labilecek de?i?iklikler ve sergi aç?lmadan önceki de?erlendirmeler tart??malara neden olmu?tu.  Ermenistan'?n BM Daimi Temsilcisi Armen Martirosyan BM'nin Halkla ?li?kilerden Sorumlu Genel Sekreter Yard?mc?s? Kiyotaka Akasaka ile görü?tü?ünü ve sergi aç?lmadan önce söz konusu cümledeki "Türkiye" sözcü?ünün ç?kar?lmas? konusunda anla?t?klar?n? belirtmi?ti. Ancak Akasaka bu ifadeyi do?rulamayarak, "Bu, Ermeni Büyükelçi'nin önerisiydi, ben sadece bunu, metindeki nihai ifadeyi belirlerken göz önüne almay? kabul ettim" aç?klamas?n? yapm??t?. Ayr?ca Aegis Trust'un ?leti?im Direktörü David Browan da ilgili cümledeki "Türkiye" sözcü?ünün ç?kar?lmas?n?n kendileri için de uygun oldu?unu söylemi?ti. Ancak Aegis'in, söz konusu cümlenin sergi metninden ç?kar?larak aç?lmas?na kar?? ç?kt?klar? ve sonunda BM yetkililerinin sergiyi erteledikleri ö?renilmi?ti.

Serginin yap?lan itiraz sonucu ertelenmesinin ard?ndan, BM sözcülerinden Okabe, her serginin aç?l???ndan önce yap?lan “standart gözden geçirmenin” bu sergiden önce yap?lmad???n? belirterek, BM birimlerinin sergideki yaz?lar?n tümünü gözden geçirmekte oldu?unu söylemi? ve bunun bir iptal de?il yaln?zca  erteleme oldu?unu vurgulam??t?.

1 May?s 2007 tarihinde tekrar aç?l??? yap?lan ''Ruanda Soyk?r?m Sergisi''nin aç?l???ndan önce sergi panolar?ndaki yaz?lar? kontrol eden Türkiye'nin BM daimi temsilcilik yetkilileri, yine Ermeni iddialar?na at?fta bulunan bir bölümü Türkiye'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Baki ?lkin'e bildirdi. Sergi kapsam?nda bulunan söz konusu metnin önceki metine göre yumu?at?ld??? iddia edilirken sözde soyk?r?m ifadelerinde 'Türkler' yerine 'Osmanl?' ibaresi yer al?yor. Ayr?ca sergide yer alan yaz?larda sözde soyk?r?m?n Hitler'in Yahudilere kar?? giri?ti?i soyk?r?ma cesaret verici bir olay oldu?u iddia ediliyor. 1 milyon sözü kullan?lmazken yine 1915 olaylar? soyk?r?ma dayanak olarak gösteriliyor. Dolay?s?yla sergide kullan?lan kelimeler farkl?, ancak içerik olarak ayn? anlam ifade ediliyor.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon ise, sergiyi açarken sadece Ruanda'ya odaklanmak istediklerini, di?er olayla ilgili bir karara varma amac?nda olmad?klar?n? vurgulad?.

Serginin aç?laca?? 9 Nisan 2007 tarihinde, BM taraf?ndan serginin ertelenmesi karar?n?n al?nmas?n?n ard?ndan bas?nda ç?kan haberlerde Türkiye’nin bu karar?n al?nmas?ndaki etkisi vurgulanm?? ve Ermenilere kar?? bir zafer kazan?lm?? intibas? uyanm??t?. Ancak geçti?imiz günlerde “Ruanda Soyk?r?m Sergisi” nin aç?l???n?n ard?ndan Türkiye’nin sergideki ifadelerin de?i?ikli?ine ili?kin  uyar?lar?n?n dikkate al?nmayarak yap?lan çok küçük farkl?l?klarla dikkatlerin yeniden sözde soyk?r?ma çekilmek istendi?i görülmü?tür. Genel Sekreter Ban Ki-Moon’un, BM'nin 1915 olaylar?n? soyk?r?m olarak nitelendirebilecek konumda olmad??? beyan?na ra?men, 1994 y?l?nda  Ruanda’da ya?anan ve 800 bin ki?inin öldürülmesiyle sonuçlanan Ruanda Soyk?r?m?n? konu alan bu önemli serginin sözde Ermeni soyk?r?m? iddialar?n? destekler bir faaliyet halini alm?? olmas? dikkat çekici ve dü?ündürücüdür.