!๠�="justify">Ermenistan’da 12 May?s tarihinde gerçekle?en parlamento seçimleri Türkiye-Ermenistan ili?kileri do?rudan etkileyecek diplomatik bir sorunu da beraberinde getirmi?tir. Seçim öncesinde gözlemci olarak Avrupa Güvenlik ve ??birli?i Te?kilat? (AG?T) bünyesinde Ermenistan’a giden Türk heyetine vize verilmedi?inden Türk heyeti Erivan’a gitmek üzere haz?r bulundu?u havaalan?ndan geri dönmek zorunda kalm??t?r. Bu tav?r son dönemde Ermenistan’?n Türkiye’ye kar?? gösterdi?i en sert diplomatik tav?rlardan biri olarak de?erlendirilebilir.

Bilindi?i üzere AG?T özellikle daha önce seçim yolsuzluklar? ya?anan üye ülkelerde seçimlerin usulüne uygun olarak gerçekle?ip gerçekle?medi?ini denetlemek üzere di?er AG?T üyesi ülkelerden temsilciler görevlendirerek seçimin yap?laca?? ülkeye göndermektedir. Bu temsilciler, ilgili ülkede seçim görevlileri ile beraber oy kullanma ve oy say?m i?lemlerini gözlemleyerek herhangi bir yolsuzluk ortaya ç?karsa bu yolsuzlu?u AG?T’e rapor etmekle yükümlüdürler. Ermenistan’da yap?lan parlamento seçimleri için AG?T aralar?nda Türkiye’den temsilcilerin de bulundu?u bir heyeti görevlendirmi?tir. Ancak bu heyetin Türk üyeleri ise Erivan’a gidecekken Ermenistan’dan vize alamayacaklar?n? ö?renerek görevlerini yerine getirememi?lerdir.

Bu karar?n ard?ndan Ermenistan taraf?ndan yap?lan resmi aç?klamalar ise son derece dikkat çekicidir. Ermenistan D??i?leri Bakan? Vartan Oskanyan, ülkesinde yap?lacak genel seçimleri AG?T bünyesinde izleyecek olan Türk gözlemcilerin ülkeye giri?lerine izin verilmemesi karar?n? savunarak, “Türk gözlemcilere vize verilmeme karar? do?ald?r... Ermenistan ile s?n?rlar?n? açmayan, diplomatik ili?kisi olmayan bir devletin temsilcilerine vize verilmesi olanaks?zd?r. Ermenistan, böyle yaparak dünya kamuoyunun dikkatini Türk-Ermeni ili?kilerinin çözümlenmemi? olmas?na çekiyor” ifadelerini kullanm??t?r. Ermenistan D??i?leri Bakanl??? sözcüsü Vladimir Karapetyan da “s?n?rlar?n kapal? olmas?, diplomatik ili?kinin bulunmamas? gibi bugünkü ko?ullarda Türkiye'den ülkelerine gözlemci gönderme giri?iminin bir parça garip oldu?unu” ileri sürmü?tür.

Bu aç?klamalardan anla??laca?? üzere Ermenistan’?n as?l amac? Türk gözlemcilerin ülkeye giri?ine izin verilmemesinden ziyade uluslararas? kamuoyunun dikkatini Türkiye ile Ermenistan aras?nda diplomatik ili?ki kurulmamas?na çekmek, bu eksiklikten Türkiye’yi sorumlu tutmak ve uluslararas? kamuoyunun Türkiye’ye Ermenistan ile diplomatik ili?ki kurma ve kapal? olan kara s?n?r?n? açma konusunda bask? yapmas?n? sa?lamakt?r. Oysa gerek Türkiye-Ermenistan kara s?n?r?n?n kapal? olmas?n?n, gerekse Ermenistan ile diplomatik ili?ki kurulmamas?n?n as?l sorumlulu?u Türkiye kar??t? politikalar?ndan vazgeçmeyen Ermenistan’a aittir.

Bilindi?i üzere Ermenistan Ba??ms?zl?k Bildirgesi Türkiye’nin toprak bütünlü?ünü tan?mayan, Türkiye’nin Do?u bölgelerini ‘Bat? Ermenistan’ olarak nitelendiren ve ‘Ermeni soyk?r?m?’n?n uluslararas? toplum nezdinde tan?nmas? için çaba harcanmas? gerekti?ini belirten ifadeler içermektedir. 1995 y?l?nda kabul edilen Ermenistan Anayasas?n?n bu bildirgeye at?fta bulunmas? bu anlay???n Ermenistan’?n resmi politikas? oldu?unun göstergesidir. Bunun yan? s?ra Ermenistan ile kara s?n?r? Ermenistan’?n Azerbaycan’a yönelik uygulad??? sald?rgan politika neticesinde Türkiye taraf?ndan 1993 y?l?nda kapat?lm??t?r. Ermenistan’?n ba??ms?zl???n? tan?yan ilk ülkelerden biri olan Türkiye’nin bu kom?usu ile kötü geçinmesini gerektirecek hiçbir neden yokken Ermenistan’?n Türkiye aleyhine geli?tirdi?i d?? politika iki ülke aras?ndaki sorunlar?n ba?l?ca nedenidir.

Ermenistan, özellikle son dönemde önko?ulsuz olarak s?n?rlar?n aç?lmas? ve iki ülke aras?nda diplomatik ili?ki kurulmas?n? savunmaktad?r. Ancak Türkiye, Ermenistan Türkiye’nin toprak bütünlü?ünü tan?mad?kça, ‘soyk?r?m’ iddialar?ndan vazgeçmedikçe ve Azerbaycan’daki haks?z i?galini sona erdirmedikçe taviz olarak nitelendirilebilecek olan bu süreçten özellikle uzak durmaktad?r. K?sacas? sorunun çözümü için ilk ad?m Ermenistan taraf?ndan gelmek durumundad?r.

Türkiye’nin bu tavizsiz d?? politikas? Ermenistan’? ba?ka yollar aramaya itmi? ve Türkiye üzerinde uluslararas? toplumu bir bask? unsuru olarak harekete geçirmek için her f?rsat? kullanmaya ba?lam??t?r. Hemen hemen her uluslararas? toplant?da Türkiye’yi s?n?rlar? kapal? tutmakla ve diplomatik ili?ki kurmamakla suçlayan Ermenistan, seçimlerde Türk gözlemcilere vize vermeyerek ve bu tavr?n?n nedenini uluslararas? kamuoyuna Türkiye’yi suçlayacak ?ekilde aç?klayarak uluslararas? destek aray???n? aç?kça belli etmi?tir. Ancak bu tav?r büyük ölçüde ters tepmi?, AG?T bünyesinde seçimlerin gözlenmesi ile ilgilenen Demokratik Kurumlar ve ?nsan Haklar? Ofisi Ba?kan? Büyükelçi Christian Strohal konuyla ilgili geli?melerin endi?e verici oldu?unu belirtmi?, bu konuda Ermenistan’? ele?tiren aç?klamalar yapm??t?r.

Sonuç olarak, Ermenistan’?n bu tavr?n?n istenen sonucu vermedi?i ve uluslararas? toplum nezdinde kabul görmedi?i söylenebilir. Bu gibi tav?rlar?n Türkiye-Ermenistan ili?kilerine katk?dan çok zarar getirece?i aç?kt?r. Ermenistan’?n demokratik ilkelerle ba?da?mayan bu politikalar?n? sürdürmesi Türkiye’nin çözüm aray??lar?n?n ve bu konudaki samimiyetinin önündeki en önemli engeldir.