!à‡`="justify">Önce bir hat?rlatma: ADL'nin aç?k ad?, Anti-Defamation League. "Defamation" karalamak, çamur atmak, iftira etmek, demek; yani, tam ad? "Anti-?ftira Birli?i" ya da bu son vukuatlar?ndan sonra hakim medyam?z?n tercih etti?i gibi "Karalamac?l??a Kar?? Birlik." Dil birli?i sa?lamak kayg?s?yla, bundan böyle ben de bu isme itibar edece?im.  

!A;Aç?k Mektup"un 22-24 A?ustos tarihli New England (1) gazetelerinde yay?nlanmas? ile patlad?. Mektup ?öyle: "Son haftalarda alevlenen Türk-Ermeni meselesinin ?????nda, ve Yahudi halk?na yöneltilen tehditlerin artt??? bu zamanda, Yahudi cemaatinin birli?inin /zarar görmesine ili?kin/ kayg?m?z nedeniyle, ADL olarak Ermenilerin ba??na gelen trajediyi yeniden gözden geçirmeye karar verdik. Osmanl? ?mparatorlu?u taraf?ndan Ermenilere kar?? i?lenen ac?l? 1915-1918 olaylar?n? asla inkâr etmedi?imiz gibi, her zaman katliam ve gaddarl?k (massacres and atrocities) olarak tan?mlad?k. /ancak/ Derinden dü?ündü?ümüzde, Henry Morgenthau, Sr.'nin bu hareketlerin sonuçlar?n?n asl?nda soyk?r?m (genocide) sonuçlar?yla e?de?er oldu?u dü?üncesine kat?ld?k. O zamanlarda soyk?r?m diye bir kelime olsayd?, /olanlara/ soyk?r?m derlerdi. Nobel Ödüllü Elie Wiesel ve di?er sayg?n tarihçilere dan??t?k ve bu konuda mutab?k kald?k. Türkiye'nin, kendi geçmi?iyle yüzle?mesini ve Ermenilerle tarihin bu karanl?k safhas?na ili?kin uzla?maya varmaya çal??mas?n? tavsiye edenlerin, Türkiye'nin dostlar? oldu?unu anlamas?n? umuyoruz. Bu çerçevede, bu tür meselelerde bir Kongre karar?n?n ters tepece?i ve Türkler ile Ermeniler aras?nda uzla?ma sa?lamayaca?? ve Ermenileri ve Türk Yahudi Cemaatini ve Türkiye, ?srail ve Birle?ik Devletler aras?nda önemli çoktarafl? ili?kileri riske ataca?? ?eklindeki inanc?m?z? kesin olarak sürdürüyoruz." (2)

Ve k?z?lca k?yamet kopuyor! ADL yönetiminin tutumunun "ahlâken savunulamayaca??n?" ileri süren New England Bölge Temsilcisi genç Andrew H. Tarsy, Foxman'a alenen kafa tutuyor. Bundan bir gün kadar sonra da, "hiçbir ADL çal??an?n?n örgütün iç çat??malar?n? bas?na yans?tmamas? gerekti?i" sav?yla, görevden al?n?yor. Ne ki, Bölgenin ileri gelen Yahudi kamuoyu önderleri, Tarsy'nin görevden al?nmas?na ?iddetle kar?? ç?k?yor, ADL liderinin tepkisini "kinci, ho?görüsüz ve y?k?c?" olmakla suçluyorlar. Dahas?, Foxman'?n karar?n?n daha ba?ka istifalara da neden olaca??n?, "ADL'ye yap?lan ba???lar?n h?zla azalaca??n?," ayr?ca, Ermeni "soyk?r?m?"na ili?kin bu tutumun, New England'?n Yahudi olmayan halk? ile ili?kilerine zarar verece?ini" (3) söylüyor ki, New England, özellikle de Massachusetts Eyaleti, Ermeni diasporas?n?n s?kl?kla yerle?ti?i bölgedir. Amerika'n?n en iyi üniversiteleri say?lan "Ivy League" (4) kurumlar? buradad?r ve ülkenin en keskin liberallerinin ç?kt??? bölgelerinden birisidir. Te?bihte hata olmaza s???narak, New England toplumunun bizim ?zmir seçmenimizin ruh halini ça?r??t?rd???n? söyleyeyim.

Foxman kim? ADL ne? ADL'nin derdi ne?

Yerel liderler, daha da ileri gidiyor, ADL yönetimini, halen Amerikan Kongresi'nde beklemekte olan "1,5 milyon Ermeni'nin Birinci Dünya Sava?? döneminde ölümünün soyk?r?m oldu?unun kabulü" ?eklindeki tasar?y? desteklemekle tehdit ediyorlar. Tekrar harekete geçen Yönetim, bu defa da Boston Globe gazetesinde geni? bir aç?klama yay?nl?yor, ancak, Kongre'de bekleyen tasar?y? destekleyece?ini yine söylemiyor. ?lk aç?k mektupta söylediklerini tekrarl?yor, "Türkiye'ye aç?ktan ya da kapal? bir biçimde bask? yapmay? sürdürece?iz"in ötesinde bir vaatte bulunmuyor. Dahas? ADL yönetiminin "Türkiye'yi ender bir Müslüman müttefik olarak gören ?srail'in güvenli?ini" her ?eyin önünde tuttu?unu aç?kça belli ediyor. Buna kar??n, protestolar devam ediyor.

Yahudi Cemaati ?li?kileri Konseyi, JCRC'nin (4) tarihinin hiçbir döneminde olmad??? kadar Ermeni davas?n? destekleyen mektup ald??? söyleniyor. Polaroid ?irketinin eski yönetim kurulu ba?kan?, Boston ?ehir Konseyi üyesi gibi itibarl? ADL üyeleri, Ermeni Soyk?r?m? tan?mayan bir örgütte yer almay? sürdüremeyeceklerini ilan ediyorlar. Harvard Hukuk Fakültesi profesörlerinden Alan Dershowitz, "Bu mesele Yahudi cemaatini öylesine derinden sarst? ki, Foxman, 'Gerçek politikadan üstündür' diyen halk? dinlemek zorunda." diyor. Nobel Ödüllü, ünlü Yahudi romanc? Elie Wiesel de aray?p, tasar?y? desteklemeye karar verdi?ini, Foxman'?n da öyle yapmas?n? tavsiye edince, direktör, "bir gece içinde müthi? bir U-dönü?" yaparak, "1,5 milyon Ermeni'nin Osmanl? Türkleri taraf?ndan kesilmesinin 'soyk?r?m' oldu?unu kabul" etti?ini ilân ediyor. Foxman'?n bu dönü?ü, kendisinin ADL'deki k?rkiki y?ll?k geçmi?inde hemen hiç boyun e?medi?ini bilen yak?n tan?yanlar?n? "hayretlere gark ediyor."

Abraham Henry Foxman, 1940 do?umlu Polonya Yahudisi. 1950'de ABD'de; 1965'te ADL'de; 1987'de örgütün ulusal ba?kan?. Çocuklu?undan itibaren bu i?lerin içinde, babas? "Revizyonist Siyonizm" diye bilinen ulusalc? kanattan. Son zamanlarda, "iktidar sarho?u" olmak, kendisine kar?? ç?kanlar? "Yahudi dü?man?" diye karalay?p, etkisizle?tirmeye çal??makla suçlan?yor. Bir de, Marc Rich isimli i?adam?n? 250 bin dolarl?k ba??? kar??l??? Ba?kan Clinton'un affetmesini sa?lamas? var ki, istifas?n? isteyenlerin say?s?n? hayli artt?rm??. Hal bu iken, Ermeni meselesindeki tutumunun Foxman'? daha zora sokaca?? aç?k gibi görünüyor.

Gelelim ADL'ye. Küresel boyutlarda bir projenin parças? olarak, bireysel gücünün çok ötesinde etkili bir kurulu?, Bu ba?lamda, Ermeni meselesine ili?kin tutumunu hakk?yla de?erlendirebilmek için, ADL'in akraba örgütlerinin, dilerseniz örgüt-a??n?n, kapsam?na ili?kin fikir sahibi olmak gerekiyor. 1913'te, "B'nai B'rith Ba??ms?z Tarikat?" (6) taraf?ndan, ABD'de kurulan ADL'nin resmi misyonu, "Yahudi halk?na yöneltilen iftiralara /öncelikle/ akla ve vicdana, gerekirse yasalara ba?vurmak suretiyle son vermek" olarak aç?klanm??. "B'nai B'rith"in (7) kendisi de yine ABD'de, New York Eyaletinde, 1843'te, kurulmu? bir lobi (8) grubu. O tarihte aç?klanan amac?: "Yahudi cemaatine hizmet etmek, Yahudi haklar?n? korumak, hasta ve yoksul Yahudilere yard?m etmek, gençlere burs sa?lamak, Yahudi-kar??tl???na (9) kar?? koymak."

"B'nai B'rith," 1923'ten itibaren h?zla büyüyor, ilkö?retim(10) ö?rencilerini de içine alan geni? bir alanda örgütleniyor. 2001'e kadar "dünyan?n en büyük mezhepler-üstü Yahudi gençlik hareketi" oldu?u söylenen, "B'nai B'rith Gençlik Örgütü"nü (BBYO) fonluyor. Ayn? y?l ?irketle?en gençlik örgütü, "BBYO, Inc." ismini al?yor; 2002'de "BBYO4 ?srael" giri?imini örgütlüyor. BBYO4 ?srael, e?itim sektöründe faaliyet gösteriyor, "Yahudi ebeveynlerin çocuklar?n? özgüven sahibi, adanm??, iyi-donan?ml? gençler olarak yeti?tirebilmeleri için güvenli /e?itim/ programlar?" üretiyor, ve uyguluyor. Halen ABD'ye ilâveten, Avustralya, Bulgaristan, ?ngiltere, ?rlanda, Fransa, ?srail, Lüksemburg, Yeni Zelanda, G. Afrika, ?sviçre ve Tayland'da aktif.

Hay?r i?lerine ilâveten, cazg?r bir ?srail yanda?? olarak hizmet veriyor, B'nai B'rith. Bu çerçevede, kendilerini "Yahudi Halk?n?n ve ?srail Devletinin esenli?ine adam??" devlet büyüklerini "Alt?n Madalya" ile taltif ediyor ki, John F. Kennedy, George H.W. Bush (baba), Avusturya ?ansölyesi Franz Vranitzky ve Avustralya Ba?bakan? John Howard, B'nai B'rith madalyal?. Te?kilat, ayr?ca eski ad? "Amerikan Ziyonist Kamu ??leri Komitesi" olan AIPAC (Amerikan-?srail Kamu ??leri Komitesi) ile birlikte çal???yor. Nitekim, "BBYO4 ?srael" AIPAC ile B'nai B'rith'in ortak ürünleri.

Gelelim, "Amerikan-?srail Kamu ??leri Komitesi," AIPAC'a. AIPAC, asli misyonunun "ABD'nin Ortado?u politikas?n? /?srail lehine/ ?ekillendirmek" (11) oldu?unu ilân eden bir te?kilat. New York Times'?n "Amerika'n?n ?srail'le olan ili?kilerini etkileyen en önemli örgüt" oldu?unu söyledi?i örgüt, 1950'lerde kurulmu?, halen 100 bin üyesi var. Amerikan Kongresi ve Beyaz Saray'da, ?srail'i destekleyen lobi faaliyetleri yürütüyor. Daha 1987'de "Ba?kan?n çevresindeki kadronun seçimini etkileyecek, herhangi bir Arap ülkelerine silâh sat???n? önleyecek, Pentagon ve ?srail ordusu aras?nda katalizör görevi yapabilecek güce ula?t???" belirtiliyor, (12) Amerikan D??i?leri Bakanl??? ve Beyaz Saray politika uzmanlar?n?n, senatör ve generallerin AIPAC ofislerinden ç?kmad?klar? anlat?l?yordu. Günümüzdeki faaliyetlerini ise dört temel ba?l?k alt?nda topluyorlar: *ambargolar ve Birle?mi? Milletler kararlar? ile Filistin hükümetini (özellikle Hamas'?) ?srail'in taleplerine boyun e?me?e zorlamak, *Washington'la ?srail aras?ndaki ba?? istihbarat i?birli?i ve ekonomik yard?m (ki, 2006 y?l?nda 2,52 milyar dolard?) arac?l???yla güçlendirmek; *nükleer silâhlanma hevesleri ve Yahudi Soyk?r?m? inkâr etmesi nedeniyle ?ran'?n k?namas?n? sa?larken, nükleer geli?imini engellemek üzere finansal yapt?r?mlar uygulamak; *Libya, Lübnan, Hizbullah (ve onlar?n televizyon yay?nlar?) ve Suriye'nin de dahil oldu?u ve ?srail'in varl???na dü?manca yakla?an ülke ve gruplara kar?? hareketler geli?tirmek." Resmi web sitelerinde yay?nlad?klar? "ba?ar?lar?yla sonuçlanan faaliyetlerimiz" listesinde, "Gaza'ya kaçak silâh girmesini önlemek için M?s?r'a bask? yapmak"(13) gibi bir kalemin de varl??? faaliyetlerinin kapsam?na ???k tutuyor.

ADL'nin gücünü daha iyi anlamak için...

Siyasilere do?rudan parasal yat?r?m yapan bir örgüt de?il, AIPAC. En az?ndan kâ??t üstünde böyle. Ancak, örne?in Washington Post gazetesine göre, para, örgütün gücünün önemli bir parças?. AIPAC, Temsilciler Meclisi'nde ve Senato'da ?srail'i ilgilendiren konularda kimin nas?l oy verdi?ini yak?ndan izlemek ve resmi web sitesinde ilân etmek suretiyle ba???lar? yönlendiriyor. Nitekim, son federal seçimlerde ?srail yanl?s? adaylar?n seçim kampanyalar?n? finanse etmek üzere yönlendirdikleri ba???lar?n 56,8 milyon dolardan az olmad??? hesaplan?yor.

Ermeni "soyk?r?m"? tan?nma karar? alan ADL'nin günümüzdeki iklimi böyle bir iklim. ADL'nin topu tüfe?i yoktur; gücü, anlatageldi?im B'nai B'rith Ba??ms?z Tarikat?, BBYO, Inc., AIPAC, Braun Soyk?r?m Enstitüsü, Soyk?r?m? Ara?t?rma Enstitüsü gibi birlikte hareket etti?i, irili ufakl? yüzlerce akraba-örgütün mecmuu. America First Party gibi, FrontPage Magazine gibi, National Endowment for Democracy, (NED) Heritage Vakf?, Carnegie Etik ve Uluslararas? ??ler Konseyi, Hudson Enstitüsü, Middle East Forum, Aspen Enstitüsü, Askerî Te?kilatlanma Ara?t?rma Merkezi, Insitute for Policy Studies, World Affairs Council, Council on Foreign Relations gibi yanda? siyasi kurulu?lar?; aralar?nda Washington Kürt Enstitüsü'nün de bulundu?u (icra heyeti ba?kan? Mike Amitay, eski AIPAC ba?kanlar?ndan Morris Amitay'?n o?lu) Asya Cemiyeti, Aç?k Toplum Ensitüsü gibi etnik ve kültürel sorunlarla ilgilenen yanda? siyasi think-tankleri; Amerikan Yay?nc?lar Birli?i, Sinema Aktörleri Loncas?, Amerikan Film Enstitüsü, Amerika Kay?t Endüstri Derne?i (kay?ttan kas?t kaset, CD vb.) yanda? sanatç? örgütleri; Amerikan Civil Liberties Union, ?nsan Haklar? için Hukukçular Komitesi, ?nsan Haklar? Gözlemcileri, (Human Rights Watch) Amerikan Yasa ve Adalet Merkezi, Avrupa Yasa ve Adalet Merkezi, Slav Yasa ve Adalet Merkezi gibi hukuk kurulu?lar?; Dünya Bankas?, Federal Reserve System, Ekonomik Politika Enstitüsü, New York ve Chicago Ticaret Odalar?, Amerikan Standartlar Enstitüsü, Ulusal Ekonomik Konsey, Tüketiciler Birli?i gibi ABD'nin can damar? iktisadi kurulu?lar? ile ba?kan ve ileri gelen yöneticilerinin etnik ve dinsel kökenleri nedeniyle yak?n ili?kileri vard?r. Aralar?nda Harvard, Princeton, Yale, Dartmouth, Cornell, Tuft, Pennsylvania, Northwestern, California, Stanford, Caltech, Carnegie-Mellon'un da oldu?u Amerika'n?n en iyi üniversitelerinin rektörleri ADL ile birlikte hareket eder. (14) "Nefret Suçlar?" (15) kavram?n? geli?tiren, 1993 y?l?nda Amerikan Yüce Mahkemesi (16) taraf?ndan "anayasal" olarak tan?mlanmas?n? sa?layan ADL, ayr?ca, "Ulusal Gay ve Lezbiyan Görev Gücü," "Ulusal Asya Pasifik Amerikan Hukuk Konsorsiyumu," "Asya Pasifik Amerikal?lar?na Kar?? Sald?r?lar? Denetleme" Derne?i gibi geni? tabanl? sivil toplum örgütlerinin de deste?ini haizdir.

(1) Amerika'n?n Massachusetts, Vermont, Maine, New Hampshire, Rhode Island ve Connecticut eyaletlerinden olu?an kuzeydo?u bölgesi. (2) Watertown Tab&Press, Arlington Advocate, Belmont Citizen Herald, Somerville Journal, Newton Tab, Boston Jewish Advocate gazeteleri. (3) Al?nt?lar Keith O'Brien makalesinden, Boston Globe gazetesi, 18 A?ustos 2007. (4) Harvard, Yale, Princeton, Dartmouth, Columbia, Cornell, Brown, Pennsylvania. (5) The Jewish Community Relations Council. (6) The Independent Order of B'nai B'rith. (7) ?branice, "Akt'in O?ullar?" demek. Söz konusu "akit" Yahova'n?n ?srailo?ullar?yla yapt???na inan?lan sözle?me. (8) "lobbying group," bask? grubu (pressure group) savunma grubu (advocasy group) olarak da geçer. (9) Anti-semitism. (10) "Alef Zadik Alef" (AZA) ve B'nai B'rith Girls (BBG) te?kilatlar?. (11) New York Times gazetesi, 6 Temmuz 1987. (12) ayn? yay?n. (13) www.iapac.org (14) ADL ba?lant?l? kurulu?lar?n listesi için bkz.www.biblebelievers.org (15) Hate Crimes. (16) Supreme Court.