!ßõ�  ellspacing="0" ce�ÿû 4YAHUD? LOB?S? VE 'SOYKIRIM' ?DD?ALARI : ADL ORNE??²!ÕÙ€0="justify">Lobi faaliyetleri uluslararas? siyaseti ?ekillendiren önemli etmenlerden bir tanesidir. Özellikle So?uk Sava?'?n sona ermesinin ard?ndan sivil toplum kurulu?lar?n?n nicelik ve nitelik bak?m?ndan geli?imine paralel olarak lobi faaliyetlerini yürüten kurulu?lar da geli?me göstermi? ve bulunduklar? ülkelerin iç ve d?? politikalar?n? ciddi ölçüde etkilemeye ba?lam??lard?r. Lobi kurulu?lar? özellikle dünya siyasetinin ba?at aktörlerinin siyaset merkezlerinde konu?lanmaktad?rlar; bu nedenle en etkin lobi kurulu?lar?n Washington ve New York'ta toplanm?? olmalar? ?a??rt?c? de?ildir. Bu kurulu?lar yaln?zca kendi ç?karlar?n?n savunulmas? için mücadele etmezler, zaman zaman ba?ka kurulu?lar ve devletleri de destekleyerek kendi politikalar?n?n gerçekle?tirilmesine katk?da bulunurlar.

�cedil;ekle?tirilmesine katk?da bulunurlar.

??te Türkiye de zaman zaman Amerika Birle?ik Devletleri'ndeki baz? lobi kurulu?lar? ile i?birli?i içerisinde hareket ederek ülke ç?karlar?n?n korunmas?n? ve baz? sorunlu alanlar ile ilgili çözümler bulunmas?n? sa?lamaya çal??maktad?r. Bu çerçevede politikalar?n?n ana eksenini Türkiye'nin uluslararas? alanda zor duruma dü?ürülmesi olarak belirleyen güçlü Rum ve Ermeni lobisinin etkinli?ini dengelemek amac? ile Türkiye ve Yahudi lobisi aras?nda genellikle bir i?birli?i gözlenmektedir. Bu i?birli?inin temel hedeflerinden biri ise 'soyk?r?m' iddialar?n?n Amerikan yasama organlar?nda kabul edilmesi giri?imlerinin bo?a ç?kar?lmas?d?r.

Geçti?imiz günlerde, Türkiye'ye uzun y?llard?r as?ls?z 'soyk?r?m' iddialar? ile mücadelesinde destek veren Karalamac?l??a Kar?? Lig'in (Anti-Defamation League – ADL) Ba?kan? Abraham Foxman 22 A?ustos'ta yapt??? aç?klamada, 1915 y?l?nda Do?u Anadolu'da meydana gelen olaylar? yeniden de?erlendirdiklerini ve bu olaylar? soyk?r?m olarak kabul ettiklerini belirtti. Buna ilaveten Foxman, ABD Kongresindeki Ermeni 'soyk?r?m' iddialar?n?n tan?nmas?na dair tasar?ya yine de kar?? ç?kt???n?, bu tasar?n?n Türkiye'deki Yahudi cemaatini tehlikeye att???n? belirtti. Bu aç?klaman?n hemen ard?ndan hem ABD hem de ?srail Hükümeti yetkilileri bu aç?klamay? desteklemediklerini ve 1915 olaylar?n? 'soyk?r?m' olarak nitelendirmediklerini dile getirdiler. O günlerde D??i?leri Bakanl??? görevini sürdüren Abdullah Gül ise, görev süresi doldu?u için veda ziyaretine gelen ?srail Büyükelçisi Pinhas Avivi'ye Yahudi lobisinin tav?r de?i?tirmesi halinde bedelinin a??r olaca?? ve Ankara-Tel-Aviv ili?kilerinin de bozulabilece?i mesaj?n? verdi.

ADL'nin bu politika de?i?ikli?inin ard?nda yatan nedenler hakk?nda iki farkl? görü? var. Bunlardan birincisi ADL'nin Türkiye'nin son dönemde Hamas ve ?ran ile ili?kilerindeki geli?melere tepki olarak böyle bir tav?r de?i?ikli?ine gidildi?idir. Bu görü?e göre Hamas'?n üst düzey temsilcilerinin Türkiye ziyareti ve son dönemde Türkiye'nin ?ran ile enerji alan?nda i?birli?ine gitmesi üzerine ADL misilleme olarak 1915 olaylar?n? soyk?r?m olarak nitelendirme karar? ald?. ?kinci görü? ise ADL'nin kendi iç yap?s?nda ya?anan bir tart??ma sonucunda böyle bir karar ald??? yönünde. Buna göre Amerika'daki Yahudi cemaati bir süredir Ermeni meselesinde iki farkl? kampa bölünmü? durumda. Foxman'?n A?ustos ortas?nda, Ermeni soyk?r?m? iddialar?n? savundu?u için ADL Boston bölgesi temsilcisi Andrew H. Tarsy'yi i?ten ç?karmas? Boston bölgesindeki Yahudi kanaat önderlerinin tepkisine yol açt?. Bunun sonucunda Foxman, hem Musevi cemaati, hem de muhalefetteki Demokrat Parti'den bask? görmü? ve bu bask?y? azaltmak için de soyk?r?m iddialar? konusunda tutum de?i?ikli?ine gitti.

ADL'nin Ermeni sorunu konusundaki tutumunu radikal bir biçimde de?i?tirmesinin nedeni ne olursa olsun, bu durumun Türkiye'nin 'soyk?r?m' iddialar? ile mücadelesinde birtak?m zorluklar yaratmas? muhtemeldir. Öncelikle ABD'de son derece etkin ve sayg?n bir sivil toplum kurulu?u olarak görülen ADL'nin bu tutum de?i?ikli?i ba?ka sivil toplum kurulu?lar? taraf?ndan da desteklenebilir. Nitekim yine Yahudi lobisinin önemli kurulu?lar?ndan biri olan Amerika Yahudi Komitesi (American Jewish Committee) de ADL'nin ard?ndan 1915 olaylar?n? soyk?r?m olarak nitelediklerini aç?klam??t?r. Bunun yan? s?ra ADL her ne kadar Kongredeki tasar?n?n geçmesine kar?? oldu?unu beyan etse de bugüne kadar tasar?n?n geçmesini engellemeye çal??an Yahudi kökenli temsilci ve senatörler için s?k?nt?l? bir durum yaratm??t?r.

Son olarak, bu aç?klamalar?n Türkiye-?srail ili?kileri aç?s?ndan da baz? sorunlar yarataca?? ortadad?r. Bunlar?n ortadan kald?r?lmas? için 1915 olaylar? ile ilgili gerçeklerin çok daha etkin bir biçimde uluslararas? arenada dile getirilmesi ve bu konuda yap?lan çal??malar?n artt?r?lmas? gerekmektedir. Aksi takdirde Ermeni lobisinin güçlü varl??? ile mücadele etmek son derece zorla?acak ve Kongre'nin 'soyk?r?m' iddialar?n? tan?yan tasar?lar? kabul etmesinin önüne geçilemeyecektir.