!â#Ğ@="justify">Kars-Tiflis-Bakü Demiryolu projesi hayli eskidir. ?lk kez 1993 y?l?nda Ankara'da yap?lan Gürcistan-Türkiye Karma Ula?t?rma Komisyonu Toplant?s?'nda gündeme gelmi?, Türkiye ve Gürcistan aras?nda do?rudan bir demiryolu hatt? kurarak Kafkasya ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri aras?nda demiryolu ba?lant?s?n?n sa?lanmas? amac?yla Kars-Tiflis demiryolunun in?aas? hususunda mutabakata var?lm??t?r. Bu mutabakat?n ard?ndan her iki taraftan teknik heyetler 1994 y?l?nda bir araya gelip demiryolu projesinin in?as?na yönelik çal??malarla ilgili görü?melerde bulunmu? ise de uzun bir dönem projenin hayata geçirilmesiyle ilgili büyük bir ad?m at?lamam??t?r. Son olarak 19 Eylül 2005 tarihinde Türkiye ve Azerbaycan Ula?t?rma Bakanlar?, Gürcistan Ekonomik Kalk?nma Bakan? ile birlikte ?stanbul’da bir araya gelmi?ler ve bu projeyi gerçekle?tirmek için nihai karar alm??lard?r.

Kars-Tiflis-Bakü Demiryolu projesi Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan’?n demiryolu ?ebekelerini birle?tirerek üç ülke aras?ndaki i?birli?inin geli?tirilmesine katk? sa?layacakt?r. Özellikle ekonomik alanda önemli olan bu proje hem Gürcistan ekonomisinin geli?imine yard?mc? olacak hem de Rusya’n?n Eski Sovyet ülkeleri üzerinde uygulad??? bölgesel ba??ml?l?k politikas?ndan kurtulmalar?nda Azerbaycan ve Gürcistan için bir f?rsat olacakt?r.

Di?er yandan bu proje ile birlikte Türkiye ve Azerbaycan aras?ndaki ili?kiler daha da geli?ecek ayn? zamanda Gürcistan ve Azerbaycan aras?ndaki ekonomik ve siyasi i?birli?i de artacakt?r.

Bölgenin siyasi ve ekonomik yap?s?nda ciddi bir dönü?üme yol açacak bu projenin önünde bir engel vard?r. Demiryolu projesinin gerçekle?tirilmesi durumunda topraklar?ndan geçen demiryollar?n?n i?levsiz kalaca??n? ve bölge ekonomisinden iyice tecrit olaca??n? dü?ünen Ermenistan, projeye kar?? ç?kmaktad?r. Ermenistan hükümeti, Sovyet döneminden kalan ve Da?l?k Karaba?’?n Ermenistan taraf?ndan i?gal edilmesi nedeniyle Türkiye taraf?ndan bloke edilmi? olan Kars-Gümrü demiryolu hatt?n?n kullan?labilir durumda oldu?unu ve böyle bir hat varken Kars-Tiflis-Bakü Demiryolu hatt?n?n gereksiz oldu?unu savunmaktad?r. Bu politikas?nda Rusya’y? da arkas?na alan Ermenistan, Rusya ile ortak endi?eler içerisinde olduklar?n?n i?aretlerini vermektedir.

Ermenistan, söz konusu demiryolu hatt?n?n aç?lmas?yla, güney Kafkasya’da ula?t?rma alan?nda gerçekle?en bölgesel i?birli?inden uzak tutulmu? olacakt?r. Rusya’n?n endi?esi de Ermenistan’?nkinden farkl? de?ildir. Rusya da, Bakü ve Ankara taraf?ndan by-pass edilmekten ho?nut olmamakla birlikte Ba??ms?z Devletler Toplulu?u (BDT) çat?s? alt?nda toplad??? eski SSCB ülkelerinin kendisine ba??ml?l???n? devam ettirmesine ters dü?mesi sebebiyle de projenin gerçekle?mesini engellemeye çal??maktad?r.

Kars-Tiflis-Bakü demiryolu projesinin hayata geçirilmesi sa?lam bir finansal alt yap?ya ba?l?d?r. Ancak, 2006 y?l?nda toplam maliyetinin yakla??k 400 milyon Amerikan Dolar? civar?nda olaca?? tahmin edilen projeye, Amerikan ?irketlerinin yat?r?m yapmalar?n? engellemek için ABD’deki Ermeni lobisi yo?un bir çal??ma sürdürmü?tür. Bu çerçevede ABD Senato Finans Komitesi'ne çe?itli yasa tasar?lar? sunulmu?, bu tasar?larda ABD'nin Güney Kafkasya ülkelerinde bölgesel istikrar? ve i?birli?ini geli?tirme yönünde çal??t??? ve projeyle Güney Kafkasya'daki bölgesel ekonomik ve ticari bir olu?umdan Ermenistan'?n izole edildi?i vurgulanm??; demiryolu projesinin gerçekle?mesiyle Karaba? sorununun çözümlenmesine darbe vurulaca?? ve projenin bölgenin istikrars?zla?mas?na yol açabilece?i belirtilerek Amerikan ?irketlerinin Kars-Tiflis-Bakü demiryoluna yat?r?m yapmalar?n?n yasaklanmas? öngörülmü?tür.

ABD’de de son Kongre seçimlerinde Ermeni lobisine yak?nl??? ile bilinen Demokratlar?n ço?unlu?u kazanmas?yla Temsilciler Meclisi’nden, Ermeniler lehine kararlar ç?kmaya ba?layaca?? tahmin edilmekteydi. Nitekim ABD Temsilciler Meclisi, Export-Import Bank ile ilgili bir de?i?iklik yaparak Türkiye-Azerbaycan-Gürcistan demiryolu hatt?na kredi verilmesini engellemeyi öngören bir karar ald?. Demokrat Parti New York temsilcisi Joseph Crowley, demiryolu projesine gerekli Amerikan deste?i sa?lanmas?na izin verilemeyece?ini, çünkü bu demiryolu ba?lant?s?n?n Ermenistan'dan geçmedi?i aç?klamas?n? yaparak, projenin “Kafkaslar’?n önemli bir ülkesi olan Ermenistan'a kar?? kanunlara ayk?r? bir ekonomik blokaj” anlam?na geldi?ini savundu. Crowley, bu projenin ''Ermenistan halk?na zarar vermek amac?yla'' ortaya ç?kar?ld???n? iddia etti. Temsilciler Meclisi’nden ç?kan bu tasar?n?n k?sa süre içerisinde yasala?abilece?i de öngörülmektedir.

Bütün bu geli?meler, Demiryolu Projesini hayata geçirecek olan ülkelerin Eximbank’tan kredi talepleri oldu?unu dü?ündürmektedir. Halbuki Türkiye’den ya da Azerbaycan veya Gürcistan’dan, herhangi bir Amerikan ?irketinin projeye yat?r?m yapmas? istenmedi?i gibi, bu üç ülke taraf?ndan kredi ba?vurusunda da bulunulmam??t?r.

Ermeni lobisinin ABD Kongresindeki yanda?lar?yla beraber projeyi engelleme giri?imlerine ra?men projenin ön çal??malar? ve haz?rl?klar? devam etmektedir. Azerbaycan topraklar?ndaki i?galini devam ettiren Ermenistan’?n çözüm için ad?m atmad??? sürece, Güney Kafkasya’daki i?birli?i ve kalk?nma projelerine dahil edilmeyece?i muhakkakt?r. ABD ve AB’deki baz? kesimlerin Ermenistan’?n izole edildi?i dü?ünceleri ve projeyi finanse etmekle ilgili olumsuz yakla??mlar?na ra?men  Türkiye, Gürcistan ve Azerbaycan’?n adeta bir prestij projesi olarak gördükleri bu demiryolu hatt?n? tamamlamakta kararl? olduklar? görülmektedir. Ayr?ca bu ülkeler  projenin finansal gerekliliklerini de kar??layabilecek durumdad?rlar.