ERMEN? TASARISINA MADDE MADDE ÇÜRÜTME

ABD Kongresi'nde bugünlerde bizi en çok ilgilendiren geli?me sözde Ermeni Soyk?r?m? Yasa Tasar?s? ile ilgili geli?meler. Türkiye'de bugüne kadar söz konusu tasar?ya kar?? verilen tepkiler genellikle söylem düzeyinde gerçekle?ti. Oysa yap?lmas? gereken ?eylerin ba??nda bu tasar?y? teknik düzeyde analiz etmek geliyordu. Alan?nda otorite isimlerden biri olan Prof. Dr. Kemal Çiçek, Zaman için sözkonusu tasar?y? inceledi, tarihî hatalar? tek tek masaya yat?rd?... Amerikan Kongresi'ne defalarca getirilen "Ermeni Soyk?r?m? Karar Tasar?s?"n?n bu defa Demokrat Kongre Ba?kan? Nancy Pelosi sayesinde geçecek kayg?s? Türkiye'de hakimdir. Asl?nda tasar?n?n geçip geçmemesinin birkaç aç?dan önemli olmad??? kanaatindeyim. Birincisi, zaten benzeri karar tasar?lar? eyalet parlamentolar?nda kabul edilmi?tir. ANCA'ya göre ?u an 42 eyalette Ermeni soyk?r?m? kabul edilmi? durumdad?r. ?kincisi, tasar?n?n yapt?r?m gücü yoktur. ABD ba?kan?ndan 24 Nisan günü 1,5 milyon Ermeni'nin öldürüldü?ünü ifade etmesi istenmektedir. Bugüne kadar Amerika'n?n Cumhuriyetçi veya Demokrat ba?kanlar? 24 Nisan konu?malar?nda zaten "soyk?r?m" sözcü?ünü telaffuz etmeden ayn? anlama gelebilecek sözler sarf ettiler. Ancak bu söylediklerimizden Türkiye'nin tasar?y? engellemek için mücadelesine son vermesi anlam? ç?kar?lmamal?. Elbette Türkiye var gücüyle hakk?ndaki bu son derece haks?z ve önyarg?l? tasar?y? engellemek ve Türk milletinin sonsuza dek "soyk?r?mc?" olarak damgalanmas?n?n önüne geçmek için mücadele edecektir. Aksi takdirde, Türk çocuklar? okul kitaplar?nda "katil" olarak ilan edilmenin ezikli?i ile ya?ad?klar? ülkelerde asosyal bir ki?ilik geli?tireceklerdir.

Di?er taraftan Alt Temsilciler Komitesi'ne sunulan söz konusu tasar? tarihî gerçeklerden uzak, gayri ciddi ve maddi hatalarla doludur. Gerekçeler özensiz ve "bu senatörler ne versek kabul eder" mant??? ile haz?rlanm??t?r. Tasar?; Ba?kan'?n ABD d?? politikalar?n?, insan haklar?, etnik temizlik ve ABD ar?iv kay?tlar?n?n ortaya koydu?u Ermeni soyk?r?m? gibi konular? daha duyarl? bir ?ekilde yürütmesi ça?r?s?nda bulunmaktad?r. Ayr?ca yine Ba?kan'dan 24 Nisan'? 'Ermeni Soyk?r?m?n? Anma Günü' olarak ilan etmesini talep etmektedir. Bu ça?r?, do?al olarak Türkiye ile ABD aras?ndaki ili?kileri etkilemeye yöneliktir. Bu bak?mdan yapt?r?m gücü olmamakla birlikte, tasar? Türk-Amerikan ili?kilerinin dostluk ve i?birli?i çerçevesinde yürütülmesine pürüz getirece?i için önemlidir. Türkiye'de Amerikan kar??tl???n?n artmas?na yol açacak bu tasar?, Türk hükümetlerinin iki ülke ili?kilerini düzeltme çabalar?na da darbe vuracakt?r. Kald? ki, bu tasar?da önceki tasar?dan farkl? olarak Türkiye Cumhuriyeti soyk?r?mdan do?rudan sorumlu tutulmaktad?r. Halbuki önceki tasar?n?n "Politika Deklarasyonu" k?sm?ndaki üçüncü maddede soyk?r?m?n Osmanl? ?mparatorlu?u taraf?ndan yap?ld??? ve modern Türkiye Cumhuriyeti'nin soyk?r?m yapmad??? aç?kça belirtiliyordu. ?imdiki tasar?da 3. madde ç?kar?lm??t?r. Bu da neden tarihin 1923'e kadar uzat?ld???n? aç?klamaktad?r. Aç?kças?, Ermeni lobileri tarihi bu aral?klarda tutmak suretiyle, Türkiye'nin reddi miras yoluyla cezas?z kalmas?n?n önüne geçmeyi planlamakta ve Türk devletini sorumlu tutmaktad?rlar. Belki daha da önemli olan, tasar? kabul edildi?i takdirde ABD'de Türk imaj?n?n çok olumsuz bir ?ekilde etkilenece?idir. Bu da iki ülkenin ticari ve kültürel ili?kilerinde önümüzdeki y?llarda önemli bir kambur olu?turacakt?r.

Tasar? maddi hatalardan geçilmiyor

Mant?k sahibi baz? yazar ve strateji uzmanlar?, ?ran ve Irak sorunlar? çözümsüz beklerken ABD'nin Türkiye'yi küstürmeyece?i ?eklinde kanaat belirtmekte ve tasar?n?n Senato'da kabul edilmesinin zor oldu?unu öne sürmektedirler. Ancak son y?llarda ABD'yi k?s?r ve vizyon sahibi olmayan bir kadronun yönetti?igöz ard? edilmemelidir. Bu kadrolar, ne yaz?k ki strateji ve yakla??mlar?n? ilgili ülkelerdeki marjinal gruplarla dan??ma ve dayan??ma içinde belirlemektedirler. Bu yüzden ABD yönetiminin yan?lmayaca??n? ve yan?lt?lmayaca??n? dü?ünmek yanl??t?r. Dolay?s?yla bu tasar?n?n do?rular? yans?tmad??? Amerikan kamuoyuna ve yönetim birimlerindeki ilgili çevrelere iyice anlat?lmal?d?r. Bu amaçla, a?a??da tasar?n?n maddelerindeki maddi hatalar de?erlendirilmektedir.

Ermeni soyk?r?m? 1915-1923 y?llar? aras?nda Osmanl? ?mparatorlu?u taraf?ndan tasarlan?p uyguland? ve yakla??k 2 milyon Ermeni'nin s?n?r d??? edilmesiyle, bunlardan 1,5 milyon kad?n, erkek ve çocu?un öldürülmesiyle, kurtulan 500 bininin de evlerinden kovulmas?yla ve 2500 y?ll?k Ermeni varl???n?n anavatan?ndan tasfiye edilmesiyle sonuçland?.

Bu maddede s?ralanan rakamlar?n gerçekle ilgisinin olmad???n? belirtmeden önce, 1923 y?l?nda Osmanl? devletinin art?k tarih sahnesinde olmad???n?, fiilen 1922 y?l?nda ortadan kalkt???n? belirtmek gerekir. Sava? s?ras?ndaki Ermeni kay?plar? ise çok abart?l?d?r. Pek çok Ermeni ara?t?rmac?n?n 1915-1916 y?llar?nda 1,5 milyon Ermeni'nin öldürüldü?ünü iddia etti?i bilinmektedir. 1914 Ermeni nüfusunun tahminlere göre 1.400.000-1.700.000 aras?nda oldu?u art?k birçok ba??ms?z ara?t?rmac? taraf?ndan ortaya konulmu?tur. J. Lepsius gibi Ermeni yanl?s? bir papaz bile nüfusu 1.845.450 olarak kabul etmi?tir. 2.000.000 nüfus rakam? ise hiçbir kaynakta geçmemektedir. Patrikhane'nin resmi rakam? 2,2 milyondur. 1,5 milyon Ermeni'nin öldürüldü?ü de bir efsanedir. Bu efsane 24 Temmuz 1915 tarihinde (yani tehcirin resmen 44. günü) Harput Amerikan Konsolosu L. Davis'in raporunda "Ne kadar Ermeni'nin öldürüldü?ünü söylemek imkâns?zd?r, fakat say?n?n bir milyondan az olmad??? tahmin edilebilir." demesiyle ba?lam??t?r. (NARA 867.4016/269) Kald? ki Ermenilerin teorisyeni V. Dadrian bile bir milyon hayatta kalan Ermeni'den bahsetmekte ve kay?plar? da 1,1 milyon olarak pek çok yay?n?nda beyan etmektedir. 1919 Paris bar?? görü?melerinde Bogos Nubar Pa?a yakla??k 600-700 bin Ermeni'nin tehcir edildi?ini belirtmektedir. Ayr?ca Patrikhane, sava? sonunda Anadolu'daki toplam Ermeni say?s?n? en az 644.000 olarak vermektedir. Cemiyet-i Akvam 1922 y?l?nda dünyadaki Türkiye Ermeni'si say?s?n? 817.873 olarak kaydeder. Üstelik ayn? belgeye göre Müslüman olan veya Türkiye'de kalan 281.000 Ermeni bu rakama dahil de?ildir. (NARA 867.4016/816) O halde nas?l 1,5 milyon Ermeni öldürülmü? olabilir? Ayr?ca Ermeni Patrikhanesi taraf?ndan o dönemde ?ngiltere ve Fransa büyükelçilerine gönderilen bir memorandumda, 1914-1918 aras?nda 200.000 Ermeni'nin öldürüldü?ü iddia edilmektedir.

24 May?s 1915: Müttefik Kuvvetler; ?ngiltere, Fransa ve Rusya ilk kez aç?kça bir ba?ka hükümeti "insanl??a kar?? suç" i?lemekle itham eden ortak bir bildiri yay?nlad?.

Tasar?da, müttefik deklarasyonuna yer verilerek güya Osmanl? devletinin sürgünden önce uyar?lmas?na ra?men etnik temizlik yapt??? ileri sürülmekte ve bu ?ekilde devletin planl? ve sistematik bir operasyon ile Ermenileri imha etti?i fikri uyand?r?lmaya çal???lmaktad?r. Söylenmeyen ise bu deklarasyonu yay?nlayanlar?n o tarihte Osmanl?'y? parçalamak için gizli anla?malar yapan ve sava? halinde olan devletler oldu?udur. Ayr?ca, deklarasyonda bahsedilen iddialar Ermeni siyasi partilerinin görü?lerine dayanmakta ve 20 May?s 1915'te Ruslar?n Van ?ehrini tamamen i?gal etmesi sonras?nda Ermenilerin Müslümanlar? k?l?çtan geçirdi?i bir döneme tesadüf etmektedir.

Bu ortak bildiride, "Müttefik Kuvvetler'in, bu suç için Osmanl? devletinin tüm üyelerini ve yan?nda bu katliamlara bula?m?? i?birlikçilerini de bizzat sorumlu tutaca??n? aç?k aç?k Bab-? Ali'ye beyan eder" deniliyordu.

Bu bildiri, ?tilaf devletlerinin bir propaganda faaliyetidir. Nitekim Osmanl? devleti verdi?i cevapta, Osmanl? topraklar?nda Ermenilere kar?? katliam yap?ld???n? yalanlam??t?r. Ayr?ca bu iftiralar?n kayna??n?n Romanya ve Bulgaristan'da bulunan ?ngiltere ve Rusya konsoloslar? ile Ta?naksutyun siyasi propaganda bürolar? oldu?unu belirtilmi?tir. Mavi Kitap'taki pek çok katliam haberiyle ilgili raporlar da bu bürolar taraf?ndan haz?rlanm??t?r.

I. Dünya Sava?? sonras? Türk hükümeti, Ermeni soyk?r?m?n?n "organizasyonu ve uygulamas?nda" ve "Ermenilerin katliam? ve imhas?nda" yer alm?? bulunan üst düzey yöneticileri suçlad?.

Justin McCarthy bu mahkemeleri "kanguru mahkemeleri" olarak de?erlendirmekte, mahkemelerin i?galci müttefiklerin kukla yönetimi taraf?ndan kuruldu?unu yazmaktad?r. ?ngiliz Yüksek Komiseri S.A.G. Caltorphe, Londra'ya yazd??? bir raporda, yarg?lamalar?n maskaral??a dönü?tü?ünü ve hem Türk hem de kendi hükümetlerinin itibar?n? zedeledi?ini belirtmi?tir. (FO 371/4173/61185) Dr. Ferudun Ata taraf?ndan haz?rlanan "??gal ?stanbulu'nda Tehcir Yarg?lamalar?" adl? eserde, dönemin hükümetinin, Paris Bar?? Konferans?'nda daha uygun ko?ullar elde etmek ve muhalifi oldu?u ?ttihat ve Terakki milletvekillerinden intikam almak için mahkemeleri kurdu?u kaydedilmektedir. Mahkemelerde sorgular düzmece, ?ahitler yalanc? olup, san?klar aleyhine ifade vermeye zorlanm??lard?r. Örne?in Yozgat davas?nda san?k olan jandarma komutan? Binba?? Tevfik aleyhine ifade veren kundurac? Artolos ücret kar??l??? ifade vermesi için ?stanbul'a getirilmi?, daha sonra ayn? ki?i Rifat ad?yla Müslüman gibi komisyona ba?ka bir ifade vermi?tir. Dr. Ata'n?n eseri bunun gibi yalanc? ?ahit ifadelerini de?ifre etmektedir. Tan?klar lehine ifade verenler mahkemeye ç?kar?lmam??, yalan ?ahitler bazen de?ifre olmalar?na ra?men cezaland?r?lmam??lard?r. Dr. Ata, ?ahitlerin ?ngiliz Yüksek Komiserli?i'nde olu?turulan "Ermeni-Rum ?ubesi"nde e?itilerek mahkemeye gönderildi?ini tespit etmi?tir. Nitekim bu kararlar?n büyük bir ço?unlu?u Tevfik Pa?a hükümeti döneminde temyizde bozulmu?tur. Bozulanlar aras?nda maalesef idam edilen Nusret Bey'in davas? da vard?r. 4 Nisan 1919'da ABD'nin Yüksek Komiseri Lewis Heck, "yayg?n bir ?ekilde, [yarg?lamalar?n] ço?unun ki?isel intikam saikiyle veya itilaf devletleri yetkililerinin ve özellikle ?ngilizlerin k??k?rtmas?yla yap?lmakta oldu?una inand???n?" rapor etmi?tir. Kald? ki, haks?z yarg?lamalarla bu kararlar?n al?nmas?na yard?mc? olan ?ngiltere, 144 ?ttihatç? mahkumu benzeri suçlamalarla Malta'ya götürmü?; ama haklar?nda somut delil bulamad??? için mahkemeye ç?karmam??t?r.

Tarihî belgeler yerine, propaganda metni

?ttihat ve Terakki Partisi yetkilileri, kurulan askerî s?k?yönetim mahkemelerinde, Ermeni halk?na kar?? katliamlar organize etme, uygulama suçlamas?yla yarg?lanarak mahkum edildiler.

Bu ifade tamamen yanl??, mahkemeye ç?kar?lanlar "k?y?m" suçundan de?il, görevlerini suiistimal ve askerî emre itaatsizlik gibi suçlardan mahkum olmu?lard?r.

Ermeni soyk?r?m?n?n ba?ta gelen organizatörleri olan Harbiye (Sava?) Bakan? Enver, ?çi?leri Bakan? Talat ve Donanma Bakan? Cemal i?ledikleri suçlardan dolay? idama mahkum oldular, ancak mahkemelerin kararlar? uygulanmad?.

??gal ?stanbul'undaki mahkemelerde Enver, Talat ve Cemal g?yaplar?nda ve savunmalar? al?nmadan idama mahkum edilmi?lerdir. Haklar?nda hiçbir somut delil gösterilememi?tir. Ayr?ca tasar?da ima edildi?i gibi bu üç ki?i, "Ermeni halk?na kar?? katliamlar organize etmek ve uygulamak" suçundan de?il, ülkeyi sava?a sokmak gibi siyasi bir suçtan dolay? mahkum edilmi?lerdir. Bu san?klara verilen cezan?n infaz edilmemesi, ihmal veya i?lenen suça kay?ts?z kalmakla alakal? de?ildir. Sonuçta, bunlar firar ettikleri ülkelerde Nemesis adl? gizli bir Ermeni terör örgütünün tetikçileri taraf?ndan öldürülmü?lerdir. Üstelik bu örgüt, mahkemelerde suçlu bulunmayan Sait Halim Pa?a, Bahaeddin ?akir ve Cemal Azmi gibi devlet görevlilerini de yarg?s?z infaza tabi tutarak öldürmü?tür.

Ermeni soyk?r?m? ve bu adlî ba?ar?s?zl?klar, Avusturya, Fransa, Almanya, Büyük Britanya, Rusya, Amerika Birle?ik Devletleri, Vatikan ve di?er birçok ülkenin ulusal ar?ivlerinde yer alan kar?? konulamaz delillerle belgelenmi?tir. Bu belgelerdeki say?s?z kan?t, bu gerçekleri, bu olaylar? ve bu sonuçlar? do?ruluyor.

Bu iddia da do?ru de?ildir. Taraf?mdan Amerikan ar?ivlerindeki bütün malzeme didik didik edilmi? olmas?na ra?men somut olarak ki?iler hakk?nda kullan?labilecek nitelikli belgelerin say?s?n?n çok az oldu?u tespit edilmi?tir. Toplu ölümlere veya katliamlara do?rudan tan?kl?k edenlerin ifadeleri hemen hiç yoktur. Raporlar, duyumlara dayanmaktad?r. Belgelerin önemli bir k?sm? da Patrikhane ve Ta?nak siyasi propaganda bürolar?n?n bildirileridir. Nitekim Malta'da tutuklu bulunan 144 Türk hakk?nda Amerikan ar?ivlerinde yap?lan ara?t?rma sonucunda hiçbir somut veriye ula??lamam?? ve R.G. Craigie, Lord George Curzon'a yazd??? 13 Temmuz 1922 tarihli yaz?da "delil te?kil edebilecek somut bir bilgiye ula?amad???n?" belirtmi?tir.

ABD Ulusal Ar?ivleri, Ermeni soyk?r?m? ile ilgili çok kapsaml? ve do?ru belgeleri bünyesinde bar?nd?rmaktad?r. Özellikle de ABD D??i?leri Bakanl???'n?n 59. kay?t grubu alt?ndaki 867.00 ve 867.40 numaral? dosyalar kamuoyu ve ilgili kurulu?lar?n kullan?m?na büyük ölçüde aç?kt?r.

Söz konusu tasnifler, "D??i?leri Bakanl???" ve "Türkiye'nin ?çi?leri" ile ilgili belgeleri içermektedir. Bu belgelerin büyük bir ço?unlu?u, Ermeni siyasi propaganda bürolar?n haz?rlanm?? veya elçi Morgenthau'nun iki Ermeni tercüman?n?n yorumuyla ortaya ç?km??t?r. Sahte tan?k ifadeleri söz konusu raporlarda fazlaca yer almaktad?r. Bununla birlikte söz konusu konsolos raporlar?ndaki duyumlarla ilgili sat?rlar göz ard? edilerek okundu?unda, belgelerin tehcir operasyonun olumlu taraflar? hakk?nda çok de?erli bilgiler sa?lad??? görülmektedir. Mesela Halep konsolosu Jackson'?n raporlar?nda Halep'e ula?an Ermenilerin say?s?n?n 500.000'lere ula?t??? ve yerle?tirildikleri yerler belirtilmektedir.