| | ERMEN? TASARISI ABD KONGRES? TEMS?LC?LER MECL?S?'NDEN GEÇER M?? |
| !ßé° €="justify"> "Ermeni sorunu"nun, ortaya ç?kmas?nda Rusya ba?ta olmak üzere, Fransa ve ?ngiltere gibi devletlerin az?msanmayacak faaliyetlerinin etkili oldu?u kaynak niteli?indeki kitaplarda da yans?t?lm??t?r. : törün Amerika Birle?ik Devletleri oldu?u söylenebilir.
19. yüzy?l?n ba?lar?nda Osmanl? co?rafyas?nda Ermenilere yönelik özel bir ilgi sergileyen Amerikal?lar, ayn? yüzy?l?n ba?lar?nda Osmanl? Devleti ile de ekonomik anlamda 7 May?s 1830 antla?mas?yla "the most favored nation" (en çok kay?r?lan ülke) statüsünü alm??t?r.
Osmanl? ?mparatorlu?u ile ekonomik a??rl?kl? geli?en ili?kiler, kültürel alanda da Amerikal? misyonerlerin giri?imleri ile resmi olarak devam etmi?tir.
Amerikal? misyonerler, 1820'lerden 1890'lara kadar 70 y?ll?k süre içerisinde o kadar muazzam çal??m??lard?r ki, 1893 y?l?na kadar Türkiye'de 624 okul, 436 ibadethane açm??lar, 3 milyon ?ncil, yakla??k 4 milyon da de?i?ik kitap da??tm??lard?. American Board'?n sekreteri Judson Smith, yukar?daki rakamlar? s?ralad?ktan sonra "Bütün bu asil hizmetlerimiz, Ermeni milletini bize kar?? sonsuz sevgi ve ?ükran duygular?na gark etti. Ve Ermenileri yüreklerini çelik bir çengelle misyonerlere ba?lad?. Art?k Ermeni milleti, bu koruyucular?n?n ve velinimetlerinin ellerinde bir balmumu parças? gibidir." diyerek Ermenilerin ABD'ye art?k ba??ml? oldu?unu aleni bir ?ekilde ifade etmi?tir.
Amerikal?lar, Anadolu'daki faaliyetleri ile Bat?'da Bulgar ihtilalinin militanlar?n? yeti?tirirken Do?u'da ise Ermeni isyanlar?n? yönlendiren Ermeni militanlar?n? yeti?tirmi?lerdir. 19. yüzy?l boyunca Amerika'ya yap?lan göçler ile de art?k Amerika'da Türkiye kar??t? bir Ermeni toplulu?u olu?maya ba?lam?? ve bu yap?lanma art?k 19. yüzy?lda çe?itli siyasi bunal?mlar? ya?ayan, hasta adam olarak nitelenen Osmanl? ?mparatorlu?u için önemli sorunlar? da beraberinde getirmi?tir.
Ermeni Tasar?lar?n?n Amerikan Kongresi'ne Getirili?i ve Kongre'de Kabul Edilen Ermeni Tasar?lar?
?lk olarak 3 Aral?k 1894 y?l?nda ABD Kongresi'ne sunulan Ermeni tasar?lar? ve/veya Ermeni sorunu görü?meleri, çe?itli zaman aral?klar?nda, dünyadaki çe?itli siyasi geli?meler çerçevesinde zaman zaman sekteye u?ram?? veya uykuya yat?r?lm?? olsa da konu, 1984 y?l?ndan itibaren düzenli olarak ABD Kongresi'nde yeniden i?lenmeye ba?lam??t?r.
?lk olarak 1894 y?l?nda ABD Kongresi'ne ta??nan mesele, 3 Aral?k 1894 tarihli bir kararla, Osmanl? Devleti'nin haks?z yere suçlanmas?na ve k?nanmas?na sebep olmu?tur. Daha sonra, Ocak 1896'da yine ABD Kongresi'nde her iki meclisin de (Temsilciler Meclisi ve Senato) gündemine getirilmi? ve Osmanl? Devleti aleyhine bir karar kabul edilmi?tir.
1909 y?l?nda Adana olaylar? s?ras?nda, ABD Hükümeti, Osmanl? Devleti'ne Ermeni sorunu ile ilgili olarak gözda?? verme amac?yla iki sava? gemisini Osmanl? kara sular?na göndermi?tir. Bu olaydan 7 y?l sonra ABD Kongresi'ne ta??nan 9 ?ubat 1916 karar?, daha sonra 11 May?s 1920 karar? olarak Kongre'den ç?km??t?r. Bundan sonra Kongre'ye yönelik Ermeni propagandas?n?n 55 y?ll?k suskunluk dönemini takiben 9 Nisan 1975'te tekrar Temsilciler Meclisi'ne getirilmi?tir. 1975 y?l?nda Temsilciler Meclisi'nde kabul edilen Ermeni Tasar?s?'na tepki olarak -Türk-Yunan anla?mazl???nda ortaya ç?kan K?br?s olay?yla ba?lant?l? olan ambargo gibi di?er nedenlerle de Türkiye taraf?ndan- 1975 Temmuz'unda Türkiye'de bulunan Amerikan tesislerinin faaliyetine son verilmi?tir. Bu durum ABD'nin Türkiye üzerinden yürüttü?ü comint ve elint istihbarat?n? durdurmu?, ayr?ca ?ncirlik Üssü'ndeki faaliyetlere k?s?tlama getirmi?tir.
Türkiye ile ABD'nin, uygulanan silah ambargosu yüzünden ili?kileri gergin bir düzeyde oldu?u için bu giri?im Türkiye'de pek yank? uyand?rmam??t?r. Amerikan yönetimi de Türkiye taraf?ndan kendisine uygulanan yapt?r?mlar yüzünden tasar?y? Senato'ya ta??mam??t?r. Zaten bu dönemden sonra da Ermeni örgütlerinin, yöntem de?i?tirerek farkl? bir yola, teröre yöneldikleri gözlemlenmi?tir. Ermeniler, 1980'l? y?llar?n ikinci yar?s?ndan itibaren ise, Ermeni iddialar?n? içeren bir tasar?n?n Amerikan Kongresi'nden geçmesini sa?lamaya çal??m??lard?r.
Türkiye'ye kar?? fanatik Ermeni gruplar? taraf?ndan uygulanan 1970'ler ile 1980'lerin Ermeni terörünün yerini, 1980'lerin ortalar?ndan itibaren ABD Kongresi'ne defalarca getirdikleri Ermeni tasar?lar? alm??t?r. Bu amaçla, 12 Eylül 1984'te Temsilciler Meclisi'ne (sözde) Ermeni soyk?r?m?n?, ABD'nin kabul etmesini isteyen Ermeni tasar?s?n? götürmü?lerdir.
ABD'deki Ermeni lobisi ve destekleyicileri, tasar?lar?n? 1984'te yasala?t?rmay? ba?aramay?nca bu defa 1985 y?l?nda amaçlar?na ula?mak için Kongre'de oldukça kapsaml? çal??malara ba?lam??, bu amaçla sadece 1985'te 4 tasar? sunma haz?rl???na giri?mi?lerdir. Sonuçta di?erleri az say?da taraftar toplad??? için H. R. 192 say?l? tasar? görü?meleri yap?lm?? ancak tasar?, 4 Haziran 1985'te reddedilmi?tir. Bu tasar?lar? 1987 y?l?nda 132 say?l? tasar? izlemi? bundan da sonuç ç?kmay?nca, 1990'l? y?llarda Senatör Robert Dole'ün 212 say?l? Ermeni Tasar?s? gündeme gelmi?tir.
1991 y?l?nda de?i?en dengeler Birinci ABD-Irak Sava??'n?n ç?kmas? ve ABD'nin stratejik müttefiki! olan Türkiye'ye duydu?u ihtiyaç, bu tasar?n?n da Ermeni lobisi için bekleneni vermeyen bir netice ile sonuçlanmas?na neden olmu?tur. Bu defa 2000 y?l?nda 398 say?l? tasar? (H. R. 596) olarak, yeni bir Ermeni tasar?s?, Kongre'de, Uluslararas? ?li?kiler Komitesi'nden ç?karak Temsilciler Meclisi'nde görü?ülmek istenmi?se de Türkiye'nin bask?s? ve dönemin ABD Ba?kan? Clinton'?n gündeme getirdi?i ciddi ulusal güvenlik kayg?lar? nedeniyle, tasar? görü?meye dahi aç?lmadan geri çekilmi?tir.
2003 y?l?nda ?kinci ABD-Irak Sava??'n?n ba?lamas?, Amerikan yönetiminin bölgede Türkiye'ye olan ihtiyac? 2007'ye kadarki süreçte Ermeni tasar?lar? ba?lam?nda Türkiye için önemli s?k?nt? yaratmam??t?r. Ancak, 2007'de Kongre'nin Temsilciler Meclisi kanad?nda 1990'l? y?llardan beri Ermeni lobisi'nin fanatik savunucular?ndan olan Nancy Pelossi Ba?kanl???ndaki Demokratlar?n ço?unlu?u sa?lamas? Amerika'daki Ermeniler için yeni bir dönemin ba?lang?c? olarak de?erlendirilmi?tir. (Konu ile ilgili daha ayr?nt?l? bilgi için bak?n?z: ?enol Kantarc?, Amerika Birle?ik Devletleri'nde Ermeniler ve Ermeni Lobisi, Aktüel Yay?nlar?, ?stanbul, 2004; ?enol Kantarc?, Ermeni Sorunu: Pencereden Bakmak Ya da Manzaran?n Bütününü Görmek, Süleyman Demirel Üniversitesi Yay?nlar?, Isparta, 2005.)
2007'de Ermeni Tasar?s? Temsilciler Meclisi'nden Geçecek mi?
2007 y?l?nda Ermeni tasar?s?n?n ABD Kongresi Temsilciler Meclisi'nden geçip geçmeyece?i sorusunun cevab? gayet aç?kt?r. Bu analizimizde belki en sonda yazmam?z icap eden cümleyi ba?ta söylememiz gerekiyor. Öncelikle, -mevcut tablo itibar?yla- Ermeni tasar?s?n?n Pelossi Ba?kanl???ndaki Temsilciler Meclisi'nden geçmemesi için teknik olarak bir neden yoktur. Ancak, ?uras? göz ard? edilmemelidir ki, Temsilciler Meclisi'nde böylesi bir karar?n ç?kmas?, yani Ermeni Tasar?s?'n?n kabul edilmesi Temsilciler Meclisi'ndeki Demokrat a??rl?kl? tablonun ve Ermeni lobisi'nin bir ba?ar?s? de?il aksine, tamamen Türk Hükümetinin basiretsizli?ini bütün ç?plakl???yla ortaya koyan bir görüntü olacakt?r.
Neden böyle bir kanaate var?yoruz? Her ?eyden önce, daha önceki dönemlerde de oldu?u gibi Amerikan kanad?n?n böylesi bir tasar?y? Kongresinde, ne Temsilciler Meclisi'nden ne de Senato'sundan ç?karma gibi bir lüksü yoktur. Orta Do?u ekseninde cereyan eden geli?meler Amerikal?lara bu imkân? ?imdilik vermemektedir. Tabi bu analizi yaparken ?u soru da ortaya ç?kmaktad?r. Benzer tasar?lar bu gün için ABD Kongresi'nden ç?kmasa da ilerleyen y?llarda ABD Kongresi'nden ç?kmayacak m?? Bu noktadan hareketle, Türkiye'de "bu tasar? bir an önce ç?ks?n ve de ne olacaksa olsun" diye dü?ünenlerin say?s? da az de?ildir. Böylesi bir yakla??m?n rasyonel olmad???n?n alt?n? çizmek gereklidir. Zira, Uluslararas? ?li?kilerde dengeler sürekli de?i?mektedir. Yar?n?n ne getirece?ini ?imdiden tespit etmek zordur.
Demokrat a??rl?kl? Temsilciler Meclisi'nin Ermeni hayran? Ba?kan? Nancy Pelossi'nin de böylesi bir tasar?y?, ç?kartma gibi bir lüksü yoktur. "Devletlerin dostu de?il ç?karlar? vard?r." sözünü aileden, çekirdekten yeti?en usta bir politikac? olarak Say?n Nancy Pelossi'nin iyi hesaplamas?n?n yan? s?ra Amerika'daki az say?daki Ermeni'yi memnun edeyim derken Orta Do?u bölgesi'nde Amerikan ç?karlar?n? heba etme gibi bir lükse sahip olmad???n?n analizini de iyi yapm?? olmas? laz?md?r.
Türk-Amerikan ili?kilerindeki tarihi seyre bak?ld???nda Türkiye'nin daima Amerikan dostlu?una önem verdi?i görülür. Türk-Amerikan ili?kileri henüz ABD, ba??ms?zl???n? kazanmadan önce ba?lam??t?r. ABD, 1824 y?l?nda ?zmir'de ilk konsoloslu?unu açm??t?r. ?kili ili?kilerin ba?lang?c? kültürel alanda olmakla birlikte bir süre sonra ekonomik alana kaym?? ve 1830 y?l?nda ticaret antla?mas? yap?lm??t?r.
1899 y?l?nda Amerika-?spanya sava?? s?ras?nda Osmanl? Padi?ah? II. Abdülhamit, Filipinlerde ya?ayan Müslümanlar?, Amerikal?lara kar?? dostça davranmaya te?vik etmi?tir. Gerek Osmanl? Devleti gerekse Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde ikili ili?kiler geli?erek devam etmi?tir.
Kore Sava?? s?ras?nda Türk askerleri hayatlar?n? feda ederek bir Amerikan tümenini imha olmaktan, Amerikan ordusunu ise ku?at?lmaktan kurtarm??t?r. So?uk Sava? süresince ve sonras?nda ABD'nin Orta Do?u'da en yak?n müttefiki Türkiye olmu?tur. 1991 y?l?nda ABD-Irak sava?? s?ras?nda ABD ambargo için Birle?mi? Milletleri kullan?rken Irak'?n Kuzeyine yönelik ABD politikalar? için ise, Türkiye'yi kullanm??t?r. Türkiye, ABD'nin iste?i üzerine Irak'a tam 12 y?l boyunca ambargo uygulam?? ve bu ambargo yüzünden Türkiye'nin yakla??k 100 milyar dolar gibi bir kayb? olmu?tur. Türkiye bütün bunlar? müttefikli?e yak???r biçimde Türk-Amerikan ili?kilerini koruma ve güçlendirme çabalar? olarak yapm??t?r.
2003 y?l?nda ABD taraf?ndan Irak'a yap?lan lojistik deste?in %60'? ?ncirlik Üssü'nden gerçekle?mi?tir. Halen Suriye'de ki istikrars?z ortam ve ?ran'da nükleer program?n? engelleme amaçl?, nükleer tesislere yönelik önleyici darbe ve ABD'nin stratejik giri?imlerine, Türkiye'nin muhtemel katk?lar? ABD yönetimi taraf?ndan tart???lmaktad?r. Suriye de Iran da Türkiye'nin kom?ular?d?r. ABD'nin stratejik giri?imlerinin birço?u zorunlu olarak Türkiye'nin çevresinde gerçekle?mektedir.
Pelossi Ba?kanl???'ndaki Temsilciler Meclisi, Ermeni tasar?s?n? geçirme gibi bir gafletin içerisine girdi?i takdirde, Türkiye'nin, Türk-Amerikan ili?kilerini yeniden tan?mlamas? gereklidir. Böylesi bir geli?me ise, ABD'nin bölgede kolunun kanad?n?n k?r?lmas? demektir. Irak'taki yanl?? Amerikan politikalar? yüzünden bütün dünya'da oldu?u gibi Türkiye'de de Amerikan yönetimine kar?? büyük bir tepki var. Türk kamuoyu henüz 2003 Temmuz Süleymaniye "Çuval Olay?"n? unutmu? de?il. Temsilciler Meclisi'nde Ermeniler lehine, Türkiye aleyhine Temsilciler Meclisi'nin alaca?? bir karar seçim arifesinde olan Türk kamuoyunda tam anlam?yla bir infiali ve Amerikan kar??tl???n? körüklemenin ötesinde zirve noktas?na ta??yacakt?r. Politikaya y?llar?n? vermi? usta politikac? bir baban?n, usta politikac? k?z? olarak, Türk-Amerikan ili?kilerini istenmeyen noktalara ta??man?n bedelini Amerikan halk?na ve Amerikan ç?karlar?na ödetmeye Pelossi'nin de hakk? bulunmamaktad?r.
Di?er tarafta, Türk karar al?c?lar?n?n da Temsilciler Meclisi'nde ç?kart?lmaya haz?rlan?lan karar kar??s?nda kararl? ve etkin bir politika izlemeleri gerekmektedir. Dengeler ba?lam?nda, Cumhurba?kanl??? seçimi ve genel seçimler süreci, Türkiye'nin, hakl? oldu?u bir davada pasif kalmas?n? gerektirmez/gerektirmemelidir. Türkiye'de hiç kimsenin ?ahsi menfaatlerini müstevlilerin siyasi emellerine tevhit etme hakk? yoktur. ?ktidarda her kim olursa olsun öncelikle devletin süreklili?i ba?lam?nda Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin ç?karlar?n? kollamas? ve gözetmesi zorunlulu?u bulunmaktad?r. Di?er taraftan, Türk kamuoyunun Ermeni sorunu konusundaki hassasiyeti göz ard? edilmemelidir. Türk kamuoyu son be? y?lda Türk d?? politikas?nda cereyan eden olaylar? yak?ndan takip etmektedir.
Türk milleti, 2003 Temmuz Süleymaniye "Çuval Olay?" n? not etmi?, AB ekseninde K?br?s'ta verilen tavizleri, Irak'ta kald?r?lan k?rm?z?çizgileri, Güneydo?u'da ya?anan geli?meleri, ülke ekonomisinin %70'nin yabanc?lara teslim edildi?ini, Patrikhane'nin geldi?i noktay? ve daha birçok konuyu çok iyi bir ?ekilde analiz etme kabiliyetine eri?mi?tir.
Türk milletinin, stratejik ortak ve müttefik olarak gösterilen ABD'nin ve ABD Temsilciler Meclisi'nin Türk milletini katil olarak gösterece?i bir karara ve bu karar?n al?nmas?na ses ç?karmayanlara tepkisi yüksek olacakt?r. | | | « Geri | | « »
|
|
|
| | |
Anasayfa
Ýletiþim
Makaleye Yorum Yaz
Tavsiye Et
